ABD Dışişleri Bakanlığının 2025 “Silahların Kontrolü, Yayılmasının Önlenmesi ve Silahsızlanma Anlaşmaları ve Taahhütleri” başlıklı raporu yayımlandı.
Çin’in, kamuya açık yapay zeka ve makine öğrenimi araçlarını biyolojik silah uygulamalarıyla ilgili çalışmalarda kullanma kapasitesine sahip olduğu öne sürülen raporda, Çin ordusunun, bu tür araştırmalar için ileri düzey ekipman üretiminde “Batılı teknolojilere bağımlı” olduğu ifade edildi.
Raporda, Çin’in şarbon, kolera ve veba gibi ölümcül hastalıkları yayabilecek biyolojik maddeler üzerinde çalışmalar yürüttüğü ileri sürüldü.
Çin’in, Biyolojik Silahlar Sözleşmesi kapsamında bu tür faaliyetleri bildirme yükümlülüğünü yerine getirmediği belirtilen raporda, başkent Pekin ve Lingbao bölgesinde bulunan iki askeri biyolojik savaş laboratuvarının varlığını söz konusu sözleşme çerçevesinde sunulan “yıllık güven artırıcı önlemler” belgelerinde açıklamadığına dikkati çekildi.
Raporda ayrıca Rusya, Kuzey Kore ve İran’ın da biyolojik silahlar konusundaki faaliyetlerinin Biyolojik Silahlar Sözleşmesi’ne uyumluluğu konusunda “ciddi endişelere yol açtığı” ifade edildi.
Rusya’nın, Sovyetler Birliği döneminden kalma altyapıyı modernize ederek saldırı kapasitesini sürdürdüğüne işaret edilen raporda, Kuzey Kore’nin “gen düzenleme teknolojilerini” biyolojik silah geliştirmek için kullandığı ve İran’ın da “saldırı amaçlı biyolojik araştırmalarını sürdürme niyetinden” vazgeçmediği aktarıldı.
İngiltere tarafından taslağı sunulan ve 1972’de imzalanıp 1975’te yürürlüğe giren ilk çok taraflı Biyolojik Silahlar Sözleşmesi, bakteriyolojik ve zehirli silahların geliştirilmesi, üretilmesi ve depolanmasını yasaklayıp bu silahları imha etmeyi öngörüyor.
Biyolojik silah üretimini yasaklayan sözleşmenin tarafları arasında Türkiye’nin de dahil olduğu 183 ülke bulunuyor.
