Doğum yardımına ilişkin usul ve esasların düzenlendiği yönetmeliğe göre, 1 Ocak 2025 ve sonrasında canlı doğan çocuklar için verilecek doğum yardımından faydalanabilmek için belirli koşulların bir arada sağlanması gerekiyor.
Yardımdan yararlanabilmek için annenin, babanın ya da her ikisinin birden Türk vatandaşı olması, ailenin Türkiye’de ikamet etmesi, başvurunun usulüne uygun şekilde ilgili mercilere yapılması ve doğum yardımıyla ilgili işlemlerin sistem üzerinden yürütülmesi şartı aranıyor.
Tüm bu şartlar gerçekleşmeden doğum yardımı alınamıyor.
Doğum yardımı başvurusu, çocuğun Kimlik Paylaşımı Sistemi’ne (KPS) kayıt işleminin tamamlanmasının ardından yapılabiliyor.
Başvurunun, çocuğun sağ olması kaydıyla ilk çocuk için doğum tarihinden itibaren 12 ay içinde, diğer çocuklar için ise 5 yaşını doldurmadan önce gerçekleştirilmesi gerekiyor.
Başvurular, anne Türk vatandaşı ve sağ ise anne tarafından ya da anne adına baba tarafından yapılacak.
Annenin Türk vatandaşı olmaması veya vefat etmiş olması halinde ya da Bakanlıkça belirlenecek zorunlu hallerde başvuru, Türk vatandaşı baba tarafından veya çocuğun kanuni temsilcisi tarafından gerçekleştirilecek.
Anne ve babanın her ikisinin de vefat etmiş olması halinde ise başvuru, çocuğun kanuni temsilcisi tarafından yapılabilecek.
Başvuruda anne, baba ve yardım için başvurulacak çocukla birlikte varsa diğer çocukların Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaraları, doğruluk beyanı ve Bakanlıkça istenebilecek diğer bilgilere ihtiyaç duyuluyor.
Ayrıca başvuran kişinin evlat edindiği çocuklarının bulunması halinde, bu duruma ilişkin bilgi ve belgelerin de müracaat sırasında doğruluk beyanına eklenmesi gerekiyor.
Başvurular, sistem üzerinden en geç 15 gün içinde sonuçlandırılıyor.
Bakanlığın, fiziki belge incelenmesi ve mahallinde araştırma yapılması gereken hallerde düzenleme yapma yetkisi bulunuyor.
Yönetmelik kapsamında, doğum yardımı miktarı, annenin daha önce sağ olarak doğum yaptığı çocuk sayısına göre belirlenecek.
Türk vatandaşı olmayan annenin, Türk vatandaşı olmayan babadan olan çocukları değerlendirmeye alınmayacak. Evlat edinilen çocuklar ise çocuk sayısına dahil edilirken, evlat edinilme tarihi esas alınacak.
Ayrıca çocuk sayısının belirlenmesinde, 1 Ocak 2025’ten önce doğmuş çocuklar da hesaba katılacak.
Doğum yardımında, başvurunun sisteme kaydedilip, gerekmesi halinde araştırma ve inceleme yapıldıktan sonra onaylandığı tarihte KPS’de yer alan nüfus kayıtları esas alınacak.
Doğum yardımı, sistem üzerinden onaylandıktan sonra başvurunun yapıldığı ay itibarıyla ödenecek.
Yönetmelik kapsamında gerekli şartları taşıyanlara birinci çocuk için tek seferlik 5 bin lira, ikinci çocuk için başvurunun yapıldığı ay itibarıyla 5 yaşını tamamlayana kadar (altmışıncı ay dahil) aylık 1500 lira, üçüncü ve sonraki çocuklar için başvurunun yapıldığı ay itibarıyla 5 yaşını tamamlayana kadar (altmışıncı ay dahil) aylık 5 bin lira doğum yardımı yapılacak.
Doğum yardımı, hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ödenecek.
Haksız şekilde doğum yardımından yararlandığı belirlenenlere, yapılan ödemenin faiziyle birlikte geri iade edilmesi gerektiği yazılı olarak bildirilecek.
Ayrıca gerçeğe aykırı belge düzenleyen ve kullanan kişiler hakkında genel hükümlere göre yasal işlem başlatılacak.
Doğum yardımı ödemesinin yapılmasını ya da sürdürülmesini engelleyen bir durumun ortaya çıkması halinde, hak sahibinin bu durumu bir ay içinde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına veya ilgili il müdürlüğüne bildirme yükümlülüğü bulunuyor.
Öte yandan, Resmi Gazete’de 23 Mayıs 2015’te yayımlanan “Doğum Yardımı Yönetmeliği” yürürlükten kaldırıldı. 1 Ocak 2025’ten önce canlı doğan çocuk için doğum yardımı almaya hak kazananlara, 1 Haziran 2025’e kadar başvurmaları şartıyla yürürlükten kaldırılan yönetmelik hükümleri uygulanacak.
Kaynak: AA
