Antarktikada 6 milyon yıllık hava bulundu

Woods Hole Okyanus Enstitüsü’nden buzbilimci Dr. Sarah Shackleton liderliğindeki ekip, Allan Hills bölgesinde yüz binlerce yıl boyunca biriken buz katmanlarının altından 6 milyon yıllık örnekler çıkardı.

Zaman kapsülü niteliğinde buz

Shackleton, “Buz çekirdekleri bilim insanlarına geçmişe yolculuk imkânı sunar. Allan Hills’teki örnekler, şimdiye dek ulaşabileceğimizi sandığımızdan çok daha eski bir döneme ait” dedi.

Antarktika, Dünya’nın jeolojik açıdan aktif olmasına rağmen iklim tarihinin bozulmadan saklandığı nadir yerlerden biri. Bölgede biriken kar ve buz, eski atmosfer koşullarını adeta bir zaman kapsülünde donduruyor.

Mavi buzun sırrı

Allan Hills’teki buzun mavimsi rengi, zamanla sıkışarak büyük hava kabarcıklarını dışarı atması ve kristallerin büyümesi sonucu oluşuyor. Bu özellik, ışığın kırmızı dalga boylarını emip mavi tonları yansıtmasına neden oluyor. Bölgeye yeni kar yağmaması ve sert rüzgârların taze karı süpürmesi nedeniyle, daha yaşlı buz katmanları yüzeye daha yakın bulunuyor.

Shackleton, “Rüzgâr ve aşırı soğuk, burada antik buzun yüzeye bu kadar yakın kalmasını sağlıyor. Allan Hills hem eski buzu bulmak için ideal, hem de sahada çalışmak için en zorlu yerlerden biri” diye konuştu.

6 milyon yıllık atmosfer

Ulusal Bilim Vakfı’na bağlı COLDEX projesi kapsamında, araştırmacılar 150, 159 ve 206 metre derinlikte üç buz çekirdeği çıkardı. Başlangıçta 3 milyon yıllık örnekler bulmayı hedefleyen ekip, argon izotop analizi sonucunda en derin katmanın yaklaşık 6 milyon yıl öncesine, yani Miyosen Dönemi’nin sonuna ait olduğunu tespit etti.

Projede yer alan Ohio State Üniversitesi’nden paleoklimatolog Prof. Ed Brook, “Buzun çok eski olduğunu biliyorduk ama bu kadarını beklemiyorduk. Beklentilerimizi fazlasıyla aştı” dedi.

Antarktika 12 derece daha sıcaktı

Ekip, oksijen izotopları analiziyle dönemin sıcaklıklarını da belirledi. Sonuçlara göre 6 milyon yıl önce Antarktika bugüne göre yaklaşık 12°C daha sıcaktı. Soğuma süreci ise ani değil, kademeli bir geçiş şeklinde gerçekleşti.

Geleceğin atmosfer araştırması

Bilim insanları şimdi bu buz tabakalarında hapsolmuş mikroskobik hava ceplerini inceleyerek, geçmişteki sera gazı yoğunluklarını ve atmosfer bileşimini çözümlemeyi planlıyor.

Prof. Brook, “Bu kadar eski buza ulaştıktan sonra, 2026–2031 arasında bölgeye geri dönerek daha da derin kayıtlar elde etmeyi hedefliyoruz” dedi.

Araştırmanın sonuçları, ABD Ulusal Bilimler Akademisi (PNAS) dergisinde yayımlandı.