Âriyet Nedir?

Kelimenin kökeninde “nöbetleşme” anlamı bulunur. Ayrıca “âr” (utanma, hayâ) ve “ariyye” (bağış) kelimeleriyle bağlantılı olduğu söylenmiştir.

Âriyet vermeye “iâre”, verene “muîr”, âriyet almaya “istiâre”, alana da “müsteîr” denmektedir.

Türkçede “iğreti akdi” de denilmektedir ve “emanet” hükmündedir.

Bir malın kullanımının, geçici süreyle, ücretsiz olarak başkasına verilmesine dair yapılan sözleşmedir.

Kur’ân-ı Kerîm’de geçen “mâûn” kelimesinin (Mâûn, 107/7) zekât ve âriyet gibi anlamları içerdiği söylenmiştir.

Kur’an âriyeti teşvik etmiş, buna engel olanları ise kınamıştır.

Malı alan kendisi kullanabileceği gibi başkasına da kullandırabilir.

Fakat izinsiz başkasına kiralayamaz, rehin olarak veremez.

Malı alırken masraf oluşursa alan öder.

Âriyet veren dilediği zaman malını geri isteyebilir. Alan da istediği zaman aldığını iade edebilir. Süre konulmamışsa ihtiyaç, örf ve âdetin çizmiş olduğu sınırlar içinde kullanılıp geri verilir.

Süre konulmuşsa, dolmadan geri istemek mekruhtur. Fakat yine de istendiğinde iade edilmek mecburiyeti vardır.

Ziraat için verilen arazi müstesnadır. Âriyet alan, hasat anına kadar araziyi elinde tutabilir lakin kirasını öder.

Şartları;
1. Veren ve alan akıllı olmalı,
2. Mal; tüketilen değil kullanılabilir olmalı,
3. Veren malın mâliki ya da kullanım hakkına sahip olmalı,
4. Âriyet alana teslim edilmeli