Dünyanın en büyük Mars taşı 5,3 milyon dolara satıldı

24,5 kilogram ağırlığındaki bu meteorit, çoğunlukla birkaç gram ya da santimetrelik parçalardan oluşan Mars kökenli göktaşlarının çok üzerinde bir büyüklüğe sahip. Sotheby’s’e göre bu örnek, bugüne kadar bulunan bir sonraki en büyük Mars taşından yüzde 70 daha büyük.

2023’te Nijer çölünde keşfedildi

Kasım 2023’te Nijer’in ıssız Agadez bölgesinde keşfedilen meteorit, uzayda geçirdiği uzun yolculuk ve atmosferden geçişi sırasında dış yüzeyinde camımsı bir kabuk oluşturdu. Yapılan analizler, NWA 16788’in büyük ihtimalle Mars yüzeyinden bir asteroid çarpması sonucu uzaya fırlatıldığını ve bazı bölümlerinin bu çarpma sırasında cama dönüştüğünü ortaya koydu.

Sotheby’s’in Bilim ve Doğa Tarihi Başkan Yardımcısı Cassandra Hatton, “Bu olağanüstü keşif, Mars’a dair bugüne kadar Dünya’da rastlanan en büyük ve en değerli örnek,” diyerek taşın kırmızı rengi ve etkileyici boyutuyla eşsiz bir örnek olduğunu vurguladı.

Bilimsel kaygılar ve koleksiyonculuk dengesi

Ancak bazı bilim insanları, bu tür nadir örneklerin özel koleksiyonlara satılmasındansa müzelere bağışlanması gerektiğini savunuyor.

Edinburgh Üniversitesi’nden paleontolog Prof. Steve Brusatte, “Bu taşın bir zenginin kasasında kaybolması büyük kayıp olur. Müzede olmalı, hem bilimsel araştırmalara hem de halkın erişimine açık kalmalı,” dedi.

Leicester Üniversitesi’nden gezegen bilimci Julia Cartwright ise meteor taşlarının bulunup satılmasının bilimsel veri havuzunu da zenginleştirdiğini belirtti. “Araştırmacılarla koleksiyoncular arasında simbiyotik bir ilişki var. Piyasası olmasa bu taşlar da bulunmazdı” dedi.

Cartwright ayrıca, bu taşın referans bir örneğinin Çin’deki Purple Mountain Gözlemevi’nde korunduğunu ve bilimsel erişimin tamamen kaybolmadığını vurguladı.

Mars’tan gelen taşlara ilgi büyüyor

Bu satış, Mars’tan gelen meteoritlere duyulan ilginin artışta olduğunu gösteriyor. 2021’de, içinde Mars atmosferi hapsolmuş bir başka meteorit 200 bin dolara alıcı bulmuştu. O parçanın ön tahmini değeri yalnızca 30-50 bin dolar arasındaydı.

NWA 16788’in yeni sahibinin kim olduğu bilinmiyor, ancak uzmanlara göre taş hâlâ önemli bilimsel bilgilere ışık tutma potansiyeline sahip. Yeni alıcının da bu bilgileri değerlendirme konusunda istekli olabileceği düşünülüyor.