Fransada siyasi kriz derinleşiyor: Macrona erken seçim ya da istifa çağrısı

Macron’un ilk başbakanı Edouard Philippe, cumhurbaşkanına istifa etmesi çağrısında bulundu. Philippe, 2025 bütçesi onaylandıktan sonra erken cumhurbaşkanlığı seçimine gidilmesi gerektiğini söyledi. “Altı aydır yaşadıklarımızı 18 ay daha sürdüremeyiz. Bu durum Fransa’ya zarar veriyor,” dedi.

Philippe, anketlere göre merkez siyasetin en güçlü adaylarından biri olarak görülüyor. Onun ardından, Macron’un bir diğer eski başbakanı Gabriel Attal da benzer şekilde Cumhurbaşkanı’na mesafe aldı.

Attal, “İki yıl içinde beş başbakan değiştirdik, artık başka bir şey denemenin zamanı geldi,” diyerek Macron’un “kontrolü bırakmama isteğini” eleştirdi.

Başbakan Lecornu istifa etti

Macron’un son atadığı Başbakan Sébastien Lecornu, yalnızca 28 gün görevde kaldıktan sonra istifa etti. Lecornu’nun kabinesi sadece 14 saat dayanabildi. Ancak Macron, Lecornu’ya parti liderleriyle son bir görüşme turu yaparak destek toplamaya çalışması talimatını verdi.

Cumhurbaşkanı, Lecornu’ya çarşamba akşamına kadar “eylem ve istikrar için bir platform” oluşturması yönünde süre tanıdı. Ancak en büyük parti olan aşırı sağ Ulusal Birlik (RN), görüşmelere katılmayı reddetti. Parti, “Bu görüşmeler artık Fransız halkının değil, sadece Cumhurbaşkanı’nın çıkarlarını korumaya hizmet ediyor,” açıklamasını yaptı.

“Beşinci Cumhuriyet’ten bu yana en ağır kriz”

Le Monde gazetesi, Fransa’daki mevcut durumu “trajikomik bir tablo” ve “Macron’un ikinci döneminin çözülüşü” olarak nitelendirdi. Gazete, ülkenin 1958’deki Beşinci Cumhuriyet’in kuruluşundan bu yana en büyük siyasi karmaşalardan birini yaşadığını yazdı.

Fransa, 2024’teki erken genel seçimlerden bu yana üçe bölünmüş bir parlamentoya sahip: sol blok, aşırı sağ ve Macron’un merkez sağ ittifakı. Hiçbir blok çoğunluğu sağlayamadığı için yasaların geçmesi neredeyse imkânsız hâle geldi.

Yeni seçim mi, teknokrat hükümet mi?

Macron’un önünde birkaç seçenek bulunuyor. Lecornu’yu yeniden atayabilir, partiler üstü bir teknokrat başbakan seçebilir ya da parlamentoyu tekrar feshedip yeni bir seçim çağrısı yapabilir.

Cumhurbaşkanı, sık sık yeni bir seçim düzenlemenin ülkeyi yeniden bölünmüş bir meclise götüreceğini belirterek bu seçeneğe sıcak bakmadığını söylemişti. Ancak son günlerde “Lecornu’nun çabaları sonuçsuz kalırsa seçim olasılığı değerlendirilebilir” diyerek tavrında yumuşama sinyali verdi.

Macron, 2027’deki görev süresi bitmeden istifa etmeyeceğini de tekrarladı.

Ekonomik baskı da büyüyor

Siyasi kriz, ülkenin kötüleşen mali tablosuyla aynı döneme denk geldi. Fransa’nın borç/GSYH oranı Avrupa Birliği’nde üçüncü sırada ve AB kurallarının izin verdiği üst sınırın neredeyse iki katına ulaştı. Bütçe açığının da yüzde 6’ya yaklaşması bekleniyor.

Yeni bütçenin geçebilmesi için hükümetin merkez sağ ve sosyalistlerle uzlaşması gerekiyor. Ancak Sosyalist Parti, “yeni bir sol hükümet” talebiyle yön değişikliği çağrısında bulundu.

Macron’un eski müttefiklerinden gelen bu tepkiler, Fransa’da istikrarsızlığın daha da derinleştiği ve cumhurbaşkanının giderek yalnızlaştığı yönündeki görüşleri güçlendiriyor.