Gazze’de yaşananları araştırmak için kurulan Gazze Mahkemesi girişimi Bosna Hersek’te

Birleşmiş Milletler (BM) Filistin eski Özel Raportörü Richard Falk’ın liderliğinde insani ve vicdani amaçlarla kurulan bir halk mahkemesi olan “Gazze Mahkemesi (Gaza Tribunal)” girişimi, 26 Mayıs’ta başlayacak ve 29 Mayıs’ta sona erecek toplantılarda, sömürgeci soykırım, soykırım modelleri, apartheid, zorunlu nüfus transferi, sivillerin korunması, BM sisteminin yetersizlikleri, protestoların kriminalleştirilmesi gibi konuları ele alacak.

Programlar kapsamında “Siyasi Gerçekçilik ve Günümüz Jeopolitiği” ve “Soykırımın Politik Ekonomisi” panellerinin yanı sıra “Srebrenitsa’dan Gazze’ye” özel paneli de gerçekleştirilecek.

Sivil bir oluşum olan Gazze Mahkemesinin son gününde ise tüm katılımcıların katkısıyla hazırlanacak Saraybosna Bildirgesi kamuoyuna sunulacak.

Mahkeme, 50 üye ülke gençlik kuruluşu ve 16 Müslüman azınlık temsilcisi uluslararası gençlik kuruluşu olmak üzere 66 gençlik kuruluşu üyeden oluşan İslam İşbirliği Teşkilatı Gençlik Forumunun (ICYF) desteğiyle düzenleniyor.

Nihai kararın verileceği duruşma İstanbul’da yapılacak

Gazze Mahkemesi girişimi, Kasım 2024’te İngiltere’nin başkenti Londra’da akademisyenler, entelektüeller, insan hakları savunucuları ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden oluşan bir koalisyon tarafından, “uluslararası toplumun Gazze’de uluslararası hukuku uygulamada tamamen başarısız olması” gerekçesiyle düzenlenen toplantıda kuruldu.

İnsani ve vicdani amaçlarla kurulan bir halk mahkemesi olan mahkemenin ilk halka açık oturumları Saraybosna’da olacak ve ekim ayında da İstanbul’da yapılacak nihai kararın verileceği duruşmada, aralarında hukuk, kültür, siyaset ve sivil toplum alanlarında uzmanlaşmış isimlerin yer aldığı kurul, kurban ve tanık ifadelerini dinleyecek, nihai kararın taslağını açıklayacak. Ayrıca, Gazze Mahkemesinin sürecine dair son gelişmeler doğrultusunda özel bir yetki ve tavsiye içeren kararlar da açıklanacak.

Saraybosna’da yapılacak tüm program, internet üzerinden canlı olarak yayınlanacak.

Gazze’de yaşananları ele alan Gazze Mahkemesi nasıl oluşturuldu?

Gazze Mahkemesi, temel olarak 7 Ekim’in ardından İsrail tarafından işlenen ciddi insan hakları ihlalleri ve soykırım dahil uluslararası suçlara ilişkin iddiaları araştırmak ve değerlendirmek amacıyla bir araya geldi.

İlgili insan hakları savunucuları, uluslararası hukuk uzmanları ve Gazze’deki insan hakları ihlalleriyle ilgilenen mahkeme, uluslararası ve bölgesel sivil toplum örgütleri tarafından organize edilen bir girişim olarak ön plana çıkıyor.

Bağımsız bir inisiyatif olarak kurulan mahkeme, Filistin halkına yönelik ağır insan hakları ihlallerini gündeme taşıyarak uluslararası toplumun dikkatini çekmeyi amaçlıyor.

Gazze’deki insani krizin boyutlarına odaklanılacak duruşmalar kapsamında, İsrail’in devam eden savaş suçlarına ilişkin hesap verebilirlik eksikliği giderilecek ve bu suçlardan etkilenen bireyler ve sivil toplum örgütlerinin tanıklıkları dinlenecek. İsrail, Gazze’de soykırım ve savaş suçu işlediği gerekçesiyle mahkeme üyeleri tarafından gıyabında yargılanacak.

Mahkemenin, yargılamalarını tam bir şeffaflıkla yürütmesi, uluslararası güç çevrelerinden bağımsız ve kısıtlamalar olmaksızın çalışması ve görevini ulaşılabilir bir takvim içinde tamamlaması hedefleniyor.

Gazze Mahkemesi, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) ve Uluslararası Adalet Divanı (UAD) gibi uluslararası yargı kurumlarının siyasi etkiler nedeniyle ele alamadığı veya davaların sonuçlanmasının oldukça uzun sürdüğü insan hakları ihlallerine ilişkin alternatif forum sunmayı amaçlıyor. Bu yönüyle UCM ve UAD’a alternatif değil, bu kuruluşları desteklemeyi amaçlayan mahkeme, hukuki açıdan güvenilir sonuçlar üretmeyi ve küresel farkındalık oluşturmayı hedefliyor.