Hikmet Nedir?

“Yargıda bulunmak” anlamındaki “hükm” (حكم) mastarından türemiştir ve çoğulu “hikem”dir.

Din ve felsefe alanında kullanılan geniş kapsamlı bir terimdir. Grekçe “phila-sophia” (felsefe) kelimesi “hikmet sevgisi” anlamına gelir.

Kur’an’da öğüt, anlayış (fehm), ilim, nübüvvet gibi farklı manalarda kullanılmıştır.

“(Resûlüm!) Sen, Rabbinin yoluna hikmet ve güzel öğütle çağır.” (Nahl, 16/125)

“Allah hikmeti dilediğine verir. Kime hikmet verilirse, ona pek çok hayır verilmiş demektir.“ (Bakara, 2/269)

Hikmet hakkında yapılan bazı tanımlamalar şöyledir;
İlim ve amel arasında uygunluk, güzel ve isabetli işler yapma,
Dengeli olma, orta yol üzerinde bulunma, adalet niteliği taşıma,
Eşya ve olayların mahiyet ile hakikatlerinin bilinmesi, mânayı idrak etme,
Peygamberin ilâhî hükümleri nasıl açıklayacağını bilmesi ve onları bildirmesi,
İnsanı iyi olana yönlendiren, cahilâne (çirkin ve kötü) davranışlardan alıkoyan sözdür.

“Hikmet müminin yitiğidir, onu bulduğu yerde alır.” (İbn Mâce, Zühd, 15)

Hikmetin Kur’an’da “nübüvvet” manasına geldiği yerler de vardır.

“Ona (Hz.Yahyâ) çocuk iken hüküm (hikmet) verdik.” (Meryem, 19/12)

“Ey Rabbimiz! Onlara, içlerinden senin ayetlerini kendilerine okuyacak, onlara kitap ve hikmeti öğretecek, onları temizleyecek bir peygamber gönder.” (Bakara, 2/129)

“Allah ona (Davud’a) hükümdarlık ve hikmet verdi, dilediği ilimlerden ona öğretti.” (Bakara, 2/251)