İran: Avrupa ülkelerinin BM yaptırımlarını geri getirecek mekanizmayı kullanmaya yasal hakkı yok

İran resmi haber ajansı IRNA’ya göre, Bekayi, başkent Tahran’daki Dışişleri Bakanlığı binasında düzenlediği basın toplantısında, ülkesinin dış politika gündemine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

İngiltere, Fransa ve Almanya’nın “İran’a anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını geri getirme imkanına sahip maddeyi işletme tehdidini” değerlendiren Bekayi, “Avrupalı taraflar bu mekanizmayı kullanma konusunda ne yasal ne de ahlaki bir meşruiyete sahip.” dedi.

Söz konusu mekanizmanın kullanılmasının sonuçlarından endişe ettiklerini dile getiren İranlı Sözcü, “Nükleer anlaşmanın Avrupalı tarafları taahhütlerini yerine getirmiş olsalardı bu tür durumlarla karşılaşmazdık ve İran da anlaşmadaki yükümlülüklerini azaltma hakkını kullanmazdı.” diye konuştu.

Bekayi, bu konunun, vatandaşlarının zihin ve ruh dünyasında bir tür psikolojik savaş aracı haline gelmesine izin vermeyeceklerini söyledi.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Bekayi, 14 Temmuz’da yaptığı açıklamada, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın “tetik mekanizmasını” işletmeleri durumunda Tahran yönetiminin bunu, çatışma ile eş değerde kabul edeceğini ve karşılık vereceklerini ifade etmişti.

2015’teki nükleer anlaşma ve “tetik mekanizması”

İran ile BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ve Almanya arasında 14 Temmuz 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında İran’ın nükleer faaliyetlerinin sınırlandırıldığı anlaşma imzalanmıştı.

ABD, 2018’de anlaşmadan tek taraflı çekilmiş ve İran’a yaptırımları geri getirmişti. İran, Avrupa ülkelerinden ABD’nin yaptırımlarını telafi edecek önlemler almasını istemiş ancak Avrupalılar ABD’nin eylemine karşı çıksa da bu konuda adım atamamıştı.

İran, bunun üzerine 1 yıl sonra anlaşmadaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmaya başlamış ve yüksek düzeyli uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yönelmişti.

“E3” olarak adlandırılan nükleer anlaşmanın Avrupalı tarafları İngiltere, Fransa ve Almanya ise ABD’nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan nükleer anlaşmada yer verilen ve “snapback (tetik mekanizması)” olarak adlandırılan, İran’a anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını yeniden getirme imkanına sahip maddeyi işletme tehdidinde bulunuyor. Mekanizmanın hayata geçirilme süresi 18 Ekim’de sona eriyor.

Diğer yandan, İran ile İngiltere, Fransa ve Almanya, 25 Temmuz’da İstanbul’da dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde bir araya gelmiş ve görüşmelerin sürdürülmesi konusunda mutabık kalınmıştı. Taraflar 26 Ağustos’ta yeniden bir araya gelecek.

İranlı yetkililer, BM yaptırımlarının geri getirilmesi halinde 1970’ten beri üye oldukları Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşmasını (NPT) gözden geçireceklerini duyurmuştu.