İSO 500’deki sanayi şirketlerinin ARGE harcamaları 60,7 milyar liraya çıktı

İSO araştırmasına göre, 2023’te yüzde 0,48 olan AR-GE harcamalarının üretimden satışlara oranı, 2024’te yüzde 0,7’ye yükselerek, ölçüm yapılan yıllar içindeki en yüksek orana ulaştı.

AR-GE harcamaları, 2023’te 30,6 milyar lirayken, 2024’te yüzde 98,4 artışla 60,7 milyar lira oldu.

Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2024 araştırmasında en yüksek AR-GE harcaması gerçekleştiren 3 sektör bir önceki yıla göre değişmeyerek, sırasıyla 32,2 milyar lirayla motorlu kara taşıtları, 6,9 milyar lirayla elektrikli teçhizat imalatı ve 5,3 milyar lirayla bilgisayar-elektronik sektörleri oldu. İSO 500’ün toplam AR-GE harcamalarının yüzde 73,1’ini söz konusu üç sektör yaparken, geçen yıl bu rakam yüzde 71,8 seviyesindeydi.

Araştırmaya göre, AR-GE faaliyetlerini önemli ölçüde artırdığı gözlemlenen otomotiv sektörü, 2024’te de İSO 500’ün toplam AR-GE harcamalarında yaşanan artışta belirleyici rol oynadı.

AR-GE yapan kuruluş sayısı değişmedi

Araştırmaya göre, AR-GE harcaması yapan kuruluş sayısı 2013-2018 döneminde kayda değer bir artış sergilerken, 2017’de ilk kez firmaların yarıdan fazlası AR-GE faaliyeti gerçekleştirdi.

Söz konusu sayı 2018’de 276 ile tarihi zirveye ulaştıktan sonra izleyen dört yılda düşüş eğilimi göstererek 2022’de 260’a geriledi. 2023’te 265’e yükselen firma sayısı, 2024’te de 265 olarak kaldı.

Söz konusu 265 kuruluşun sektörel dağılımına bakıldığında ise gıda ürünlerinin imalatı 43 firmayla 2023’te olduğu gibi yine en üst sırada yer alırken, bu sektörü 38 firmayla motorlu kara taşıtları ve 25 firmayla elektrikli teçhizat sektörü ve 23 firmayla kimyasal ürünler sektörü takip etti.

Böylece söz konusu dört sektör 129 firmayla AR-GE yapan kuruluşların yaklaşık yarısını oluşturdu.

Düşük teknoloji yoğunluklu sektörler öne geçti

Teknoloji alanında yaratılan katma değere de değinilen araştırmada, 2024’te yaratılan katma değer içerisinde en yüksek payı 5,9 puanlık artışla yüzde 34,6’ya ulaşan düşük teknoloji yoğunluklu sektörler aldı.

Orta-düşük teknolojili sektörlerin en yüksek payı aldığı 2023’ten farklı olarak 2024’te düşük teknoloji yoğunluklu sektörler öne geçti.

Aynı dönemde orta-düşük teknoloji yoğunluklu sektörlerin payı ise 2,5 puan azalarak yüzde 31,4 oldu. Orta-yüksek teknolojili sanayiler grubunun brüt katma değerdeki payı 3,6 puanlık düşüşle yüzde 26,7’ye gerilerken, yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payının ise 0,3 puanlık artışla yüzde 7,4’e yükseldiği görüldü.

İSO 500 sonuçlarına göre, son üç yılda üst üste kaydedilen iyileşmelerle birlikte yüksek teknoloji yoğunluklu sektörler 2024’te yüzde 7,4’e ulaşarak mevcut veri setinin en yüksek seviyesine ulaştı.

Araştırmaya göre, orta-yüksek ve yüksek teknoloji yoğunluklu sektörlerde yer alan firmaların katma değerden aldıkları toplam pay ise 2023’te yüzde 37,4 seviyesindeyken, 2024’te özellikle düşük teknoloji grubunun payındaki belirgin artışın etkisiyle yüzde 34,1’e düştü.