İsrailin Google ve Amazondan gizli göz kırpma sistemi talep ettiği ortaya çıktı

Guardian, İsrail’in bu anlaşmada teknoloji devlerinden olağan dışı bir talepte bulunduğunu yazdı: Şirketler, yabancı mahkemelerden gelen veri taleplerini gizlice İsrail’e bildirmek için özel bir “göz kırpma mekanizması” kurmayı kabul etti.

Gizli sinyallerle veri paylaşımı uyarısı

Sızan belgeler ve İsrailli yetkililerin açıklamalarına göre, bu sistem Google ve Amazon’un, İsrail’e ait verilerin yabancı ülke mahkemeleri veya güvenlik kurumları tarafından talep edilmesi durumunda, bu paylaşımı doğrudan açıklamadan gizli bir sinyal ile iletmesini öngörüyor.

Bu sinyal, “özel tazminat ödemesi” adı altında yapılacak küçük ödemelerle gönderiliyor. Ödeme miktarı, veriyi isteyen ülkenin telefon koduna göre belirleniyor.

Örneğin ABD’den (+1) gelen bir talep için 1.000 şekel, İtalya’dan (+39) gelen bir talep için 3.900 şekel ödeniyor.

Eğer şirketler hangi ülkeye veri aktardıklarını bile bildiremiyorsa, 100.000 şekel (yaklaşık 30.000 dolar) “geri bildirim” olarak yatırmak zorunda kalıyor.

Uzmanlar, bu yöntemin yasal açıdan son derece riskli olduğunu belirtiyor. Eski ABD’li savcılar, “Bu mekanizma mahkeme emirlerinin gizliliğini ihlal edebilir ve şirketleri ABD yasalarıyla çatışma riskiyle karşı karşıya bırakabilir” değerlendirmesini yaptı.

İsrail’in şartları: “Erişim kısıtlanamaz”

Belgeler, Google ve Amazon’un bu gizli sistemi kabul etmesinin yanı sıra, İsrail’in diğer taleplerini de yerine getirdiğini gösteriyor. “Nimbus Projesi” olarak bilinen anlaşmaya göre şirketler:

İsrail’in devlet kurumlarının, güvenlik servislerinin ve ordunun bulut hizmetlerini nasıl kullandığına müdahale edemiyor,

Hizmet erişimini askıya alamıyor veya kısıtlayamıyor,

İnsan hakları ihlalleri gerekçesiyle hizmetleri durduramıyor.

Bu maddeler, Microsoft’un geçtiğimiz ay İsrail ordusunun Filistinli sivillerin telefonlarını izlemek için kullandığı sistemin erişimini kapatmasının ardından yeniden gündeme geldi.

Microsoft, bu adımı “sivillerin kitlesel gözetimini kolaylaştırmak istemiyoruz” diyerek savunmuştu. Ancak Nimbus sözleşmesi, Google ve Amazon’un benzer bir adım atmasını açıkça yasaklıyor.

“Hukuka aykırı değiliz” savunması

Google ve Amazon, Guardian’ın sorularına verdikleri yanıtta iddiaları reddetti.

Google sözcüsü, “ABD yasalarına veya başka bir ülkenin hukukuna aykırı davranmamız söz konusu değil. Bu tür iddialar tamamen yanlış” dedi.

Amazon ise “Müşteri verileriyle ilgili yasal taleplere dair küresel ölçekte katı bir süreç uyguluyoruz. Bu süreci gizlilik yükümlülüklerini aşacak şekilde değiştirmiyoruz” açıklamasında bulundu.

İsrail Maliye Bakanlığı da haberdeki iddiaları “asılsız” olarak nitelendirdi ve “Şirketler, İsrail’in hayati çıkarlarını koruyan sıkı sözleşme hükümlerine tabidir” ifadelerini kullandı.

Arka plan: Proje Nimbus ve veri kontrolü

Nimbus Projesi, İsrail hükümetinin tüm kamu kurumları ve ordusuna ait verileri Google Cloud ve Amazon Web Services altyapısına taşıdığı stratejik bir bulut programı.

Yetkililer, özellikle ABD ve Avrupa’daki yeni yasaların yabancı mahkemelere İsrail verilerine doğrudan erişim sağlayabileceğinden endişe ediyordu. Bu nedenle “göz kırpma” mekanizmasıyla verilerin kontrolünü İsrail’de tutmayı amaçladılar.

Ancak insan hakları örgütleri, projenin Gazze ve Batı Şeria’daki askeri operasyonlarda kullanılan gözetim teknolojilerini destekleyebileceği uyarısında bulunuyor.

Google ve Amazon çalışanlarının bir kısmı da geçtiğimiz yıl “Drop Project Nimbus” sloganıyla bu anlaşmaya karşı protestolar düzenlemişti.