İsviçre, 7 parça tarihi eseri daha Türkiye’ye iade etti

Türkiye’nin Bern Büyükelçiliği’nde düzenlenen tarihi eserlerin iade töreninde konuşan Büyükelçi Şebnem İncesu, St. Gallen Kantonu tarafından el konulan 7 arkeolojik eserin iade törenine ev sahipliği yapmaktan memnuniyet duyduğunu belirtti.

İncesu, 15 Kasım 2022’de Ankara’da “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve İsviçre Federal Konseyi Arasında Arkeolojik Kültür Varlıklarının Yasadışı İthali ve Transit Geçişinin Önlenmesi ile İadesine İlişkin Anlaşması”nın imzalanmasından bu yana büyükelçilikte dördüncü iade töreninin düzenlendiğini anımsattı.

“Bu anlaşma, ülkelerimizin kültür kurumları arasında uzun soluklu bir işbirliğinin temelini oluşturmaktadır.” ifadesini kullanan İncesu, bu işbirliğinin bir kez daha meyvesini verdiğini görmekten büyük mutluluk duyduğunun altını çizdi.

Ülkeden yasa dışı çıkarılan kültürel eserlerin iadesinin, birçok farklı tarafın katılımını gerektiren karmaşık bir süreç olduğuna işaret eden İncesu, şunları kaydetti:

“İsviçre’nin tarihi eserlerin yasa dışı ticaretiyle mücadelede etkili sistemini takdir ediyoruz. Bu noktada, operasyonu yürütenlerden, iadeyi mümkün kılanlara kadar ilgili İsviçre makamlarına içten teşekkürlerimi sunarım. Kültürel eserlerin yasa dışı ticaretiyle mücadelenin, ülkeler arasında işbirliğine bağlı olacağına şüphe yok. Bu alandaki işbirliğimizin gelecekte daha da güçleneceğine ve diğer ülkelere örnek olacağına inanıyorum.”

“Bu ortaklığın meyvelerini verdiğini görmek benim için olağanüstü mutluluk”

İsviçre Federal Kültür Ofisi Kültür Varlıklarının Uluslararası Transferinden Sorumlu İhtisas Kuruluşu Başkanı Fabienne Baraga da törende yaptığı konuşmada, iade töreninde olmaktan onur ve mutluluk duyduğunu söyledi.

Baraga, İsviçre ve Türkiye’nin kültürel mirası koruma konusunda ortak bir taahhütte bulunduğunu belirterek, her iki ülkenin de Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle İlgili 1970 UNESCO Sözleşmesi’ne taraf olduğunu hatırlattı.

Kültürel varlıkların öneminin farkında olduklarını vurgulayan Baraga, “Ancak bir kültürel nesnenin gerçek değeri yalnızca orijinal bağlamı ve geleneksel ortamıyla ilişkili olarak takdir edilebilir. Kültürel mülkün yağmalanması ve yasa dışı ticareti bu bağlantıyı bozar ve bu nedenle köken ülkelerinin arkeolojisi ve tarih çalışmaları için önemli bir kaybı temsil eder. Ayrıca, insanları hafızalarından mahrum bırakmaktadır. Bu nedenle kültürel mirası korumak, muhafaza etmek ve tanıtmak bir devletin önemli görevlerinden biridir. Bu ruhla ve ortak taahhütlerimizi güçlendirmek amacıyla, iki ülke 2022 yılında kültürel varlıkların kaçakçılığıyla mücadele konusunda ikili bir anlaşma imzaladı. Bu ortaklığın meyvelerini verdiğini görmek benim için olağanüstü bir mutluluk.” ifadelerini kullandı.

Baraga, tarihi eserlerin menşe ülkelerine iade edilmesinden büyük onur duyduğunu sözlerine ekledi.

Bakanlıktan iade sürecine ilişkin açıklama

Öte yandan, Kültür ve Turizm Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, İsviçre’de bulunan tarihi eserlerin Türkiye’ye iadesine ilişkin detaylar paylaşıldı.

İsviçre Federal Kültür Ofisi (FOC) tarafından St. Gallen Kantonu’nda yürütülen cezai bir soruşturma kapsamında ele geçirilen bir grup eserin Türkiye’ye iadesinin sağlandığı aktarılan açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Kültür varlığı kaçakçılığıyla mücadele, Türkiye Cumhuriyeti’nin uluslararası alandaki en öncelikli kültürel politikalarından biri olmaya devam etmektedir. Ülkemiz ile ikili anlaşması bulunan İsviçre’de ele geçirilen ve ülkemize iade edilen eserler, Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanlarınca detaylı bir şekilde incelenmiş; yapılan değerlendirmeler sonucunda bu eserlerin Türkiye kökenli olduğu ve yasa dışı yollarla yurt dışına çıkarıldıkları tespit edilmiştir. Bu tespitin ardından, ilgili bulgular ivedilikle rapor haline getirilmiş ve İsviçre makamlarıyla paylaşılmıştır. Ülkemizce sağlanan hızlı ve etkili bilgi akışı ve İsviçre makamlarının işbirlikçi yaklaşımı sayesinde, eserlerin Türkiye’ye iadesi kısa sürede sağlanmıştır. Bu gelişme, Bakanlığımızın kültür varlığı kaçakçılığına karşı yürüttüğü çok yönlü mücadele ile İsviçre makamlarının titiz takip ve şeffaf bir işbirliğinin sonucudur.”

Söz konusu eserlerin, Türkiye’ye iadesinin ardından ilgili laboratuvarlarda bilimsel analiz ve incelemelere tabi tutulacağı da belirtilen açıklamada, bu eserlerin daha sonra Bakanlığa bağlı müzelerde koruma altına alınarak elde edilen bulguların kamuoyuyla paylaşılacağı ifade edildi.

İade törenine İsviçre Federal Kültür Ofisi ve Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığından yetkililerin yanı sıra, Türkiye’nin Bern Büyükelçiliği İletişim Müşaviri Bayram Altuğ ve Büyükelçilik diplomatları da katıldı.