Kurak geçen kışın ardından düşen bahar yağışları obruk riskini artırıyor

Türkiye’nin hububat üretim merkezi Konya Ovası’nda, iklim değişikliği, kuraklık ve kontrolsüz yer altı su kullanımıyla oluşan obrukların sayısı her geçen yıl artıyor.

Geçen yıl mayıs ayından bugüne kadar Konya’da 12, Karaman’da 3, Aksaray’da 2, Afyonkarahisar, Sivas ve Eskişehir’de de birer olmak üzere toplam 20 obruk oluştu.

Konya’da AFAD’ın Afet Riski Araştırma Sistemi’nde kayıt altına alınan 642 obruk olduğu biliniyor. Çok sayıda obruğun kaydedildiği Konya, Sivas ve Eskişehir’in yanı sıra Aksaray, Niğde, Nevşehir, Afyonkarahisar, Çankırı, Çorum, Şanlıurfa, Batman, Siirt, Bitlis ve Ankara’da da obruklara rastlanıyor.

Bahar yağışları obruk riskini artırabilir

Konya Teknik Üniversitesi Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, Konya’da obruk oluşumlarının sürdüğünü söyledi.

Sahada obrukları kayıt altına aldıklarını ifade eden Arık, şöyle konuştu:

“Obrukların önemli bir bölümü bu dönemlerde oluşuyor. Yoğun sulama sonrasında çökmeler biraz daha artabiliyor. İlginç bir durum daha var. Bu yıl neredeyse son yılların en kurak kış mevsimini yaşadık. Baharda ise devam eden bir yağışlı dönem içindeyiz. Yağışlı periyot geçtiğimiz yılın neredeyse iki katı. O nedenle toprakta ağırlaşma biraz daha fazla oldu. Toprağın ağırlaşması tek sebep değil ama altta zaten çökmeye hazır bir yapı varsa bunu hızlandırabilen bir etken. O nedenle bölgede obruk sayısında bir artış olması beklenir.”

Arık, Konya’da güncel olan obrukların pek çoğunun örtü çökmesi olduğunu belirterek, “Ana kaya içinde çözünmeler, boşluklar oluşmaya devam ediyor. Üzerindeki örtünün içinde çökme meydana geldiği için çoğu zaman alttaki karşılıklı sistem tıkanıyor ya da bir şekilde dolgulanıyor. Bu nedenle obruklar daha sığ oluşmaya başlıyor.” dedi.

Devasa büyüklükte obruk genişlemeye devam ediyor

Karapınar-Konya kara yolunun yakınındaki bir tarla içinde 2009’da oluşan Yarımoğlu Obruğu ise çap büyüklüğü ve derinliği ile dikkati çekiyor.

Yoğun sulama faaliyetinin yapıldığı tarlaların arasında oluşan devasa çukur, her geçen yıl genişleyerek büyüyor.

Prof. Dr. Arık, bu obruğun tarla sahibinin ismiyle kayda geçtiğini belirterek, “Çapı 55 metre civarındaydı. Kenardaki yarıklardan düşen malzemelerle zaman içinde 64 metreye kadar genişledi. Derinliği 80 metreden 57 metreye düştü. İlk çöktüğü zaman yukarıdan düşen malzemeyle yer altı suyu da yukarıya hareket ettiği için bir süre sulu bir obruk görünümündeydi. Sonradan sular da çekildi.” diye konuştu.