Osmanlı’da Modern Hukukun Mimarı: Ahmed Cevdet Paşa

OSMANLI’DA MODERN HUKUKUN MİMARI: AHMED CEVDET PAŞA

DOĞUMU: 1823 – LOFÇA
VEFATI: 1895 – İSTANBUL

26-27 Mart 1823’te Bulgaristan’ın Lofça kasabasında doğdu.

Babası Hacı İsmâil Ağa, annesi Ayşe Sümbül Hanım’dır.

Asıl adı Ahmed olup, “Cevdet” mahlasını İstanbul’da şair Süleyman Fehîm Efendi’den aldı.

Küçük yaşta Arapça ve İslâmî ilimlerle başladığı eğitimini İstanbul’da sürdürdü.

Okuyup yazabilecek seviyede Arapça ve Farsça, anlayabilecek ölçüde Fransızca ve Bulgarca öğrendi.

Ocak 1844’te Premedi kadısı olarak devlet görevine başladı.

1845’te İstanbul müderrisliği ruûsunu aldı.

İşkodra ve Bosna gibi bölgelerde ıslahat faaliyetleri yürüttü.

1774-1826 dönemi Osmanlı tarihini yazmakla görevlendirildi.

1866’da ilmiye sınıfından mülkiyeye geçirildi, paşa ünvanı aldı.

1868’de Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye başkanı oldu.

1880’de Mekteb-i Hukuk’un açılmasına öncülük ederek ilk dersi bizzat kendisi verdi.

Encümen-i Dâniş ve Dârülmuallimîn düzenlemelerinde aktif rol aldı.

Milliyetçiliğe ve batı taklitçiliğine karşı, Osmanlılık ve İslamcılığı esas aldı.

Kapitülasyonlara karşı çıkarak Müslümanların ticaret hayatında aktif olması gerektiğini savundu.

Fransız Medenî Kanunu’nun iktibasına karşı durarak millî bir hukuk sistemi kurulmasını teklif etti.

Hanefî fıkhına dayalı ilk medenî kanun Mecelle’yi hazırlayan komisyona başkanlık etti.

ESERLERİNDEN BAZILARI

Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye (Medenî Kanun)
Târih-i Cevdet (Osmanlı Tarihi)
Tezâkir-i Cevdet (Siyasi Notlar)
Kısas-ı Enbiyâ (Peygamber Kıssaları)
Kavâid-i Osmâniyye (Türkçe Dil Bilgisi Kitabı)