Sadece hasta birini görmek bile bağışıklık sistemini harekete geçiriyor

Trende burnunu çeken biri ya da suçiçeği belirtisi olan bir çocuk… Enfeksiyon riski taşıyan kişileri gördüğümüzde içgüdüsel olarak geri çekilme eğilimindeyiz. Ancak yeni bir araştırma, bu görüntülerin yalnızca davranışlarımızı değil, bağışıklık sistemimizi de etkilediğini ortaya koydu.

Nature Neuroscience dergisinde yayımlanan çalışmada, 248 sağlıklı katılımcıya VR (sanal gerçeklik) gözlüğü takıldı. Araştırmacılar, bu kişilere önce nötr yüz ifadeleriyle yaklaşıp duran üç yüz gösterdi. Daha sonra bazı gruplara aynı yüzler, bu kez cilt döküntüsü gibi viral enfeksiyon belirtileriyle sunuldu. Bazı deneylerde yüzlere korku ifadesi de eklendi.

Beden, tehdidi uzak mesafeden tanıyor

Bir deneyde katılımcılardan, yüzlerine hafifçe dokunulduktan sonra mümkün olan en hızlı şekilde bir düğmeye basmaları istendi. Araştırmacılar, hasta görünen yüzler gösterildiğinde katılımcıların düğmeye daha erken bastığını, yani yüz daha uzaktayken bile tehdit hissinin oluştuğunu tespit etti.

Beyin alarmı daha erken veriyor

EEG ve fMRI gibi beyin görüntüleme teknikleriyle yapılan ölçümler, bu tepkinin nörolojik karşılığını da gösterdi. Beynin tehdit algılama merkezleri, hasta yüzler karşısında daha uzaktayken bile aktif hale geldi. Üstelik bu aktivite, vücudun merkezi düzenleyicisi olan hipotalamus ile daha güçlü bir bağlantı kurdu.

Kan testinde de fark görüldü

Çalışma yalnızca beyinle sınırlı kalmadı. Katılımcıların kanında da önemli farklılıklar gözlendi. Özellikle enfeksiyonlara karşı ilk yanıtı veren doğal lenfoid hücrelerin (ILC) aktifleştiği belirlendi. Aynı hücre aktivasyonu daha önce grip aşısı olmuş bireylerde de gözlenmişti.

Beden virüsle karşılaşmadan hazırlığa başlıyor

Araştırmaya dahil olmayan Hamburg Üniversitesi’nden Dr. Esther Diekhof, bu sonuçların daha önceki çalışmalarla uyumlu olduğunu belirtti. “Bu çalışma, bağışıklık sisteminin patojenlerle temas etmeden önce bile potansiyel tehlikelere tepki verebileceğini gösteren güçlü bir örnek” dedi.

Ancak University College London’dan Prof. Benedict Seddon, bu tepkinin gerçek bir enfeksiyonla mücadelede işe yarayıp yaramadığının hâlâ bilinmediğini söyledi. “Örneğin SARS-CoV gibi bir virüs vücuda girdikten sonra bağışıklık sisteminin tepki vermesi günler sürebiliyor. İlk karşılaşmada başlayan bu kısa süreli alarm tepkisi, uzun vadeli bağışıklık için ne ifade ediyor, henüz net değil” dedi.