Soykırımcı İsrail’in Gazze’ye saldırıları Avrupa siyasetinde istifalara neden oldu

İngiltere, Hollanda ve İspanya gibi bazı Avrupa ülkelerindeki siyasetçiler ve kamuoyu önündeki isimler, İsrail’in saldırılarını sürdürdüğü Gazze’de yaşananlara “sessiz kalamayacaklarını” ifade ederek, görevlerinden ayrıldı.

Hollanda

Hollanda’da Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, yasa dışı İsrail yerleşimlerinden gelen mallara ambargo, İsrail’den silah alımlarına yasak, aşırı sağcı İsrailli bakanlara seyahat yasağı gibi daha sert tedbir ve yaptırımların yanı sıra Filistin devletinin tanınması gibi taleplerinin koalisyon ortaklarınca engellenmesi üzerine 22 Ağustos’ta görevinden istifa etti.

Veldkamp’ın istifası bir çeşit domino etkisi yarattı ve Yeni Sosyal Sözleşme Partili (NSC) diğer bakanlar da geçici hükümetten istifa etti.

İstifa edenler arasında NSC Genel Başkanı ve geçici hükümette Sosyal İşler ve İstihdam Bakanı olan Başbakan Yardımcısı Eddy van Hijum, İçişleri ve Kraliyet İlişkileri Bakanı Judith Uitermark, Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanı Eppo Bruins, Halk Sağlığı, Refah ve Spor Bakanı Danielle Jansen, Dış Ticaret’ten sorumlu Devlet Bakanı Hanneke Boerma, Hukuki Koruma’dan sorumlu Devlet Bakanı Teun Struycken, Vergilendirme ve Gümrük’ten sorumlu Devlet Bakanı Tjebbe van Oostenbruggen ile Sosyal Yardımlar’dan sorumlu Devlet Bakanı Sandra Palmen-Schlangen yer aldı.

Van Hijum, İsrail hükümetinin eylemlerini “uluslararası anlaşmalarla taban tabana zıt” olarak nitelendirerek, “Kısacası, artık bu iş bitti” dedi.

Geçici hükümetin Başbakanı Dick Schoof ise istifalardan “derin üzüntü” duyduğunu belirtti ve Gazze’de kötüleşen durumu “dramatik” şeklinde tanımladı.

Bakanların görevlerinden çekilmesiyle kabinede hükümeti destekleyen sandalye sayısı 150’den 32’ye düştü.

İngiltere

İngiltere’de birçok milletvekili, mevcut Başbakan Keir Starmer’ın muhalefet lideri olduğu dönemde ateşkes çağrılarını reddetmesi üzerine görevinden ayrıldı.

İşçi Partili milletvekili Imran Hussain, muhalefet liderinin, İsrail-Filistin çatışmaları konusundaki açıklamaları ve Gazze’de ateşkes karşıtı söylemleri nedeniyle 8 Kasım’da Çalışanlar İçin Yeni Anlaşmadan Sorumlu Gölge Bakanlık görevinden istifa etti.

İskoç Ulusal Partisi’nin (SNP) sunduğu ateşkes çağrısı değişikliğini destekleyen 56 İşçi Partili milletvekili arasında yer alan Jess Phillips de Hussain’in istifasından bir hafta sonra görevinden ayrıldı.

Aynı gün İşçi Partisi milletvekili Yasmin Qureshi de ateşkes önergesine oy vermek için Eşitlikten Sorumlu Gölge Bakanlık görevinden istifa etti.

İngiltere’nin Dublin Büyükelçiliğinde görevli diplomat Mark Smith, Ağustos 2024’te, ülkesinin İsrail’e silah satışlarına devam etmesini protesto ederek görevinden istifa etti. Smith, istifasına ilişkin mektupta, “İngiltere’nin savaş suçlarına ortak olabileceği” uyarısında bulundu.

Shaista Aziz, Amar Latif, Amna Abdullatif ve Altaf Patel’in de aralarında bulunduğu bazı siyasi isimler de yerel meclislerdeki görevlerinden ayrıldı.

Eski milletvekili Lynne Jones da saldırıların başlamasından kısa süre sonra istifa ederken, Filistinli fotoğrafçı ve İşçi Partisi yetkilisi Lubaba Khalid de Starmer’ın Gazze konusundaki açıklamalarını gerekçe göstererek görevini bıraktı.

İspanya

İspanya’da, koalisyon hükümetinin küçük ortağı Sumar ittifakının Aralık 2023’te Filistin konusunda yapılan parlamento oturumu sırasında Podemos partisinin lideri Ione Belarra’nın konuşmasını engellemesi, koalisyon içindeki gerilimi zirveye çıkardı.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu “soykırım” planlamakla suçlayan Belarra yerine oturumda söz alan Agustin Santos, Filistin Devletinin tanınması, İsrail ile silah anlaşmalarının gözden geçirilmesi ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) devreye girmesi çağrısı yaptı ancak konuşmasında “soykırım” ifadesini kullanmadı.

Bunun üzerine Sumar ittifakındaki Podemos partili 5 milletvekili, istifa ettiklerini duyurdu.

İrlanda

İrlanda’da insan hakları avukatı Michael Farrell, “Gazze konusunda sessiz kaldığı” gerekçesiyle, Avrupa Konseyine bağlı Irkçılığa ve Hoşgörüsüzlüğe Karşı Avrupa Komisyonunda (ECRI) 14 yıl boyunca sürdürdüğü görevinden istifa etti.

Bu konuyu gündeme getirmek için defalarca çaba gösterdiğini ancak çabalarının bastırıldığını ve ECRI’nin temmuz ayı genel kurulunda sunduğu önergenin reddedildiğini ifade eden Farrell, “Eğer Gazze’deki korkunç saldırılar hakkında konuşamayacaksam, insan haklarını ihlal eden devletleri eleştirmeye de devam edemeyeceğimi hissettim” dedi.

Belçika

Belçika Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Maxime Prevot, “İsrail’in Gazze’deki savaşına karşı daha sert bir tavır alınmaması halinde koalisyonun çökebileceği” uyarısında bulundu.

Flamanca yayım yapan De Standaard gazetesine verdiği demeçte Prevot, “Hükümet, İsrail hükümetinin insan hakları ihlallerine karşı daha sert bir duruş sergilemez ya da Filistin’i tanımazsa, büyük bir kriz riski var” dedi.

Belçika Başbakanı Bart De Wever ile yapacağı toplantıda konuyla ilgili bir öneri sunacağını açıklayan Prevot, sorunun çözülmemesi halinde “hükümet kararlarını engelleme ihtimalini göz ardı etmeyeceğini” belirtti.