Türk bilim insanı sivrisinekle mücadele için cihaz geliştirdi

Bilişim Vadisi firmalarından HGO Medikal San. Tic. AŞ aracılığıyla yürütülen ve “TÜBİTAK TEYDEB 1501” desteği alan patentli proje, sivrisineklerle mücadelede ekolojik ve sürdürülebilir alternatif sunuyor.

“Ses dalgaları ile sivrisinek gelişim evrelerini yok eden kontrol cihazı” adı verilen teknoloji, ultrasonik dalgalar sayesinde su yüzeyindeki larvaları saniyeler içinde etkisiz hale getiriyor. Böylece hem çevreye hem hayvanlara hem de insan sağlığına zarar veren kimyasal müdahalelere ihtiyaç duyulmuyor.

TEKNOFEST kapsamında düzenlenen “TÜRKPATENT ISIF’25-10. Uluslararası Buluş Fuarı”nda altın madalya kazanan cihazın ihraç edilerek ülkeye ekonomik girdi sağlanması amaçlanıyor.

“Ultrasonik dalgalar sivrisinek larva ve yumurtalarını yok ediyor”

Doç. Dr. Oflaz, sivrisinek kanatlanıp uçtuktan sonra ekosistemde her yere yayıldığı için mücadelenin zorlaştığını ve sivrisinekle mücadelede kimyasallar kullanıldığını anlattı.

Bunun da meyve sebzelerin üzerinde pestisit birikimine, insanlara kadar uzanan sağlık problemleri yaşatmasına ve doğadaki organizmaların yok olmasına sebep olduğunu vurgulayan Oflaz, kendilerinin de teknolojiyi kullanarak sivrisinekleri larva aşamasında yok edecek cihaz yaptıklarını belirtti.

Cihazın ultrasonik teknolojiyi kullanarak su yüzeyinde mekanik dalga ürettiğini aktaran Oflaz, “Sivrisinekler su yüzeyine yumurta ve larva bırakan organizmalar. Bu organizmalar su yüzeyinde ultrasonik teknolojiyle üretilen dalganın neden olduğu mekanik deformasyon etkisiyle yok ediliyor. Dolayısıyla mevcutta konvansiyonel olarak biyolojik ve kimyasal ajanlar yerine teknolojiyi kullanarak sivrisinek popülasyonunu dengelemeyi hedefliyoruz” diye konuştu.

Testlerin Ege Üniversitesi laboratuvarlarında yapıldığını bildiren Oflaz, sistem çalıştıktan sonra 4-5 saniye içerisinde evre 3 kategorisindeki larvalarda yüzde 100 başarı elde edildiğini söyledi.

Oflaz, mukavemeti en yüksek olan evre 4 kategorisindeki larvalarda cihazın laboratuvar ortamında yüzde 99 etkili olduğunu tespit ettiklerini, cihazın bazı optimizasyon ve etkinlik çalışmalarının devam ettiğini kaydetti.

“Amerika ve Avrupa’da daha iddialı konuma sahip olabilir”

Cihazın ekoloji dostu olduğuna işaret eden Doç. Dr. Oflaz, cihazın pirinç tarlası gibi tarımsal faaliyet alanlarında da kullanılabileceğini söyledi.

Oflaz, geliştirdikleri ürüne benzeyen konvansiyonel ve ticari bir sistem bulunmadığını, alternatifinin kimyasal ve biyolojik ajanlar olduğunu anlattı.

“Teknoloji tabanlı, sivrisinekle mücadele konusunda, özellikle de bunların üreme merkezlerine uygulanacak cihazlar mevcut değil, bu anlamda özgün ve patentli bir ürün” diyen Oflaz, “Şu an prototip modeli elimizde ama bunu seri üretime kazandırmak istiyoruz. En büyük hedefimiz ticarileştirip ihraç edebilmek. Ülkemizde de sivrisinek problemi fazla ama özellikle Amerika kıtasında ve bazı Avrupa ülkelerinde mücadele daha zayıf veriliyor. Çünkü oralarda kimyasal kullanmak yasak. Ekosistemi bozmamak adına oradaki belediyeler sivrisineklere karşı kendilerini savunamıyor. Dolayısıyla bu cihaz oralarda daha iddialı bir konuma sahip olabilir.” ifadelerini kullandı.

Fuardan sonra TEKNOFEST alanında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yetkililerinin yanı sıra birkaç belediye ve yatırımcıyla da görüştüklerini aktaran Oflaz, Bilişim Vadisi’nin bu konuda kendilerine destek verdiğini kaydetti.

Oflaz, hemen hemen her gün cihazla ilgili telefonunun çaldığını anlatarak, “Akademisyen olarak laboratuvarlarımızda birçok projede yer alıyoruz. Proje çıktısının ticarileşmesini görüyor olmak, beni en çok mutlu edecek şey. Cihazın ticarileşmesi, ihraç edilebilir olması demek ülkemize ekonomik kazanç sağlaması anlamına geliyor. Bu cihazın ihraç edilip arkasında ‘Made in Türkiye’ yazması gurur verici olacak. Bir vatandaş olarak da bu durum beni mutlu edecek” dedi.