Yurt dışına kaçırılan 110 tarihi eser ana vatanına getirildi

Açık hava müzesi niteliğinde çok sayıda medeniyetin kalıntılarını barındıran Anadolu’dan yurt dışına kaçırılan eserlerin ana vatanına getirilmesi amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde kültür varlığı kaçakçılığıyla mücadele eden ekiplerin çalışması sürüyor.

Yurt dışında tarihi eser niteliğindeki varlıkların izini sürüp, envantere kazandırmak için 1980 yılından itibaren 19 ülkede 169 çalışma yapıldı.

En çok iade Almanya’dan 

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün ‘Yurt Dışından İadesi Sağlanan Eserler’ verilerine göre; 45 yılda yurt dışına kaçırılan 26 bin 761 tarihi eser ve kültür varlığı Türkiye’ye getirildi.

En çok tarihi eserin getirildiği ülkeler sıralamasında Almanya, Hırvatistan, Bulgaristan, İngiltere, ABD ve Sırbistan yer aldı. Listeye göre; Almanya’dan 8 bin 670, Hırvatistan’dan 4 bin 147, İngiltere’den 3 bin 748, Bulgaristan’dan 3 bin 61, ABD’den 2 bin 701, Sırbistan’dan 1865 eser getirildi.

[Fotoğraf: DHA]

16. yüzyıla ait İznik çini karo da getirildi

Bakanlık tarafından yurt dışındaki eserlerin Türkiye’ye iadesi amacıyla çalışmalar, bu yıl da aralıksız sürdü. 2025’te 110 eser ana vatanına getirildi. Kanada’da yaşayan bir kişinin babasından miras kaldığını ifade ettiği Anadolu kökenli testi, 2 kandil, 2 pişmiş toprak kap ve 1 pazubent, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürlüğü’nde muhafaza altına alındı.

Ayrıca ABD’den, Antik Çağ’da Anadolu’da yetişkin bireye ait kemiklerinin veya yakıldıktan sonra küllerinin konulduğu lahdin iadesi sağlandı. İngiltere’deki bir müzayede evinde yapılan mezatta belirlenen, Adana Ulu Camisi’nden 2003 yılında çalındığı bilinen 16’ncı yüzyıla ait altı köşeli İznik çini karo, Ankara Etnografya Müzesi’nde muhafaza altına alındı.

757 yıllık el yazması

Bu yıl ayrıca ABD’den gönüllü iade alınan Bizans Dönemi’ne tarihli kiremit renk astarlı, çift ip delikli kulpa sahip çömlek, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürlüğü’nde muhafaza altına alındı. Yusuf Ağa Yazma Eser Kütüphanesi’nde 2000 yılında yaşanan hırsızlık sonucunda çalınan eserlerden biri olan 1268 tarihli el yazması Kitab Şerhu’l-Esma, Bahreyn Krallığı Uluslararası Yatırım Bankası Şeriat Denetim Kurulu Başkanı Nizam Muhammed Salih Yakubi tarafından Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü’ne bağışlandı. Burdur ili Boubon Antik Kenti kökenli bronz Marcus Aurelius Heykeli de ABD’den getirildi. Adana’da Ramazanoğlu Beyliği döneminde inşa edilen (1541) camiden çalınan İznik çinilerinin de İngiltere’den iadesi sağlandı. İmparator Maximianus (M.S. 286-305), I. Constantinus (M.S. 306-337), II. Constantinus (M.S. 341-346) ve Arcadius (M.S. 383-408) dönemlerinde basılmış 83 sikkenin ABD’den iadesi sağlandı.

Kadın ve erkek adak heykelcikleri 

İsviçre’den iadesi sağlanan Tunç Çağı’na tarihlenen, yüz ve kemer bölümleri yaldızlı kadın ve erkek adak heykelcikleri, granülasyon tekniğiyle üretilmiş altın küpe, cam üfleme tekniğiyle yapılmış koku şişesi, kozmetik ürünlerin taşınmasında kullanıldığı anlaşılan minyatür amphora formundaki cam şişe, Erken Orta Çağ’a tarihlenen, yeşil-sarı tonlarında camdan üretilmiş ve çok kollu kandile (polykandelon) ait yağ kapları Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi’nde ziyarete açıldı.