ABD ve Çin heyetleri, Malezya’daki ticaret görüşmelerinde ön çerçeve anlaşmaya vardı

Çin’in Uluslararası Ticaret Temsilcisi Li Çınggang, başkent Kuala Lumpur’da düzenlediği basın toplantısında, iki ülke heyetlerinin, görüşmelerin ardından tarifeler konusunda “ön mutabakata” vardıklarını, çerçeve anlaşmanın iki ülkenin iç onayına sunulacağını belirtti.

ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer da yaptığı açıklamada, tarafların dün gece ve bu sabah yürütülen yoğun müzakereler sonunda nihai detaylarını iki ülke liderlerinin gözden geçirip karar verebileceği bir çerçeve anlaşmaya vardıklarını ifade etti.

Greer, görüşmelerde, 10 Kasım’da süresi dolacak tarifeler konusundaki geçici uzlaşmanın uzatılmasını ve nadir toprak elementleri konusunu ele aldıklarını, yapıcı bir müzakere olduğunu ve liderlerin verimli bir görüşme yapabileceği noktaya geldiklerine inandığını kaydetti.

Müzakereler, Trump-Şi görüşmesine hazırlık niteliğinde

Çin Başbakan Yardımcısı Hı Lifıng ile ABD Hazine Bakanı Scott Bessent başkanlığındaki heyetler, ticaret görüşmeleri için 25-26 Ekim’de Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’da bir araya geldi.

Bu, iki ülke heyetlerinin ticaret geriliminin çözümü için yürüttüğü görüşmelerin 5. turu oldu. Taraflar, daha önce mayısta Cenevre’de, haziranda Londra’da, temmuzda Stockholm’de ve eylülde Madrid’de müzakereler yürütmüştü.

Tarafların ikili ekonomik ve ticari konuları ele alacağı toplantı, aynı zamanda ABD Başkanı Donald Trump ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in 30 Ekim’de Güney Kore’de Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Zirvesi öncesinde yapacağı görüşme için hazırlık niteliğinde oldu.

ABD ile Çin arasındaki ilişkiler, son aylarda bir tarafta Washington yönetiminin tarife artışları ve teknoloji alanındaki kısıtlamaları ile diğer tarafta Çin’in küresel tedarikinin büyük bölümünü karşıladığı nadir toprak elementlerinin kontrolüne yönelik attığı adımlarla genişleyen bir dizi anlaşmazlıkta düğümlenmiş durumda.

Trump ve Şi’nin buluşması, anlaşmazlık konularında nasıl bir mutabakata varılacağına bağlı olarak iki ülke ilişkilerinin gelecek seyri bakımından kritik önem taşıyor.

ABD ile Çin arasında tarife restleşmesi

ABD Başkanı Trump’ın bu yılın başında yeniden göreve gelmesinin ardından gümrük tarifelerini yükselterek küresel ticareti ülkesi lehine biçimlendirme politikası, Çin’in tarife artışlarına karşılılık vermesiyle bir restleşmeye dönüşmüştü.

Trump, 2 Nisan’da aralarında Çin’in de olduğu ticaret ortaklarına ek gümrük vergileri açıklamıştı, Çin’in buna karşılık vermesiyle tırmanan gerilim sonunda ABD, Çin’e uyguladığı tarifeyi yüzde 145’e, Çin de ABD’ye uyguladığı tarifeyi yüzde 125’e kadar çıkarmıştı.

Gerilimin çözümü için ABD’li ve Çinli yetkililer, 10-11 Mayıs’ta müzakereler yürütmek üzere İsviçre’nin Cenevre kentinde bir araya gelmiş ve müzakereler sonunda gümrük vergilerini 90 gün karşılıklı düşürme kararı almıştı. Görüşmenin ardından 14 Mayıs itibarıyla ABD’nin, Çin mallarına uyguladığı gümrük vergisini 90 gün için yüzde 145’ten 30’a, Çin’in de ABD mallarına uyguladığı vergiyi yüzde 125’ten 10’a düşürmesi kararlaştırılmıştı.

İki ülke heyetleri, müzakerelerin ikinci turu için 9-10 Haziran’da İngiltere’nin başkenti Londra’da bir araya gelerek önceki görüşmelerde varılan mutabakatın uygulanmasına yönelik tedbirlerin çerçevesi konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurmuştu.

Heyetler, 28-29 Temmuz’da İsveç’in başkenti Stockholm’de yürüttükleri üçüncü tur müzakerelerde de tarifeler konusunda varılan geçici uzlaşmanın 12 Ağustos’tan itibaren 90 gün daha uzatılması konusunda anlaşmıştı.

En son 14-15 Eylül’de İspanya’nın başkenti Madrid’de müzakere yürüten heyetler, geçici uzlaşmanın süresinin dolacağı 10 Kasım öncesinde yeniden bir araya geleceklerini bildirmişti.