Alzheimer’ın nedeni beynin neresinde?

Alzheimer hastalığını tedavi etmek için hastalığın nasıl başladığını anlamak büyük önem taşıyor. Bugüne kadar yapılan araştırmalar genellikle beynin içindeki nöronlara odaklanırken, ABD ve Almanya’dan bilim insanlarının yayımladığı yeni bir çalışma, hastalığın asıl tetikleyicisinin beyin sınırlarında olabileceğini gösteriyor.

Gladstone Nörolojik Hastalık Enstitüsü’nden sinirbilimci Andrew Yang, “Beyni etkileyen hastalıkları incelerken, çoğu araştırma beynin kendi nöronlarına odaklanıyor” diyor. “Umarım bulgularımız, Alzheimer gibi hastalıklarda merkezi bir rol oynayabilecek, beynin sınırlarını oluşturan hücrelere daha fazla ilgi duyulmasına yol açar.”

Genetik varyantlar beyin bariyerinde ortaya çıktı

Araştırmacılar, MultiVINE-seq adı verilen yeni bir genetik analiz teknolojisi geliştirdi. Bu teknoloji sayesinde, ölen 30 kişinin beyin dokularından alınan damar ve bağışıklık hücreleri incelendi. Analizler sonucunda, daha önce nörolojik hastalıklarla ilişkilendirilen birçok genetik varyantın, beynin sınırlarını koruyan hücrelerde, özellikle de beyne erişimi yöneten endotel hücrelerinde ve bağışıklık sistemi T hücrelerinde bulunduğu keşfedildi.

Bu genetik varyantların, iltihaplı bağışıklık hücrelerinin Alzheimer’ı tetiklemesine veya hızlandırmasına neden olabileceği düşünülüyor. Sinirbilimci Madigan Reid, “Daha önce bu genetik varyantların hastalık riskini artırdığını biliyorduk, ancak beyin bariyerindeki hücrelerde nasıl hareket ettiklerini bilmiyorduk. Çalışmamız, bu varyantların çoğunun aslında beynin kan damarlarında ve bağışıklık hücrelerinde işlev gördüğünü gösteriyor” dedi.

Yeni tedavi yolları için umut ışığı

Bu keşif, Alzheimer’ın sadece beyin içindeki protein birikintilerinden ibaret olmayabileceğini, aynı zamanda dışarıdan gelen bir tehditle de tetiklenebileceğini gösteriyor. Bu yeni bakış açısı, gelecekte Alzheimer hastalığına karşı daha erişilebilir ilaç hedefleri ve yaşam tarzı müdahaleleri geliştirilmesine yardımcı olabilir.

Araştırmacılar, “Bu çalışma, beynin damar ve bağışıklık hücrelerini ön plana çıkarıyor” diyerek, hastalığın dışarıdan içeriye doğru nasıl korunabileceğine dair yeni bir yol haritası sunabileceklerini belirtiyor.