BM Genel Kurulu’nda, Myanmar’daki Müslümanların ve diğer azınlıkların durumu ele alındı

BM Genel Kurulu’nda düzenlenen “Myanmar’daki Rohingyalar ve diğer azınlıkların insan hakları durumu” başlıklı toplantı, üst düzey BM yetkililerini ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerini bir araya getirdi.

BM Myanmar Özel Temsilcisi Julie Bishop, burada yaptığı konuşmada, Myanmar’da 2021’deki askeri darbe sonrası başlayan silahlı çatışmalarla körüklenen siyasi krize karşı sürdürülebilir bir çözüm gerektiğini belirterek, Rohingya ve diğer azınlıkların içinde bulunduğu zor durumun yıllardır devam ettiğini söyledi.

Bishop, 2021’deki darbe sonrası ülkede çatışmalardan daha geniş kesimin etkilendiğini belirterek, “Myanmar’ın çok yönlü krizi acil müdahalemizi ve acil eylemlerimizi gerektiriyor.” dedi.

Küresel kargaşa ve silahlı çatışmalar arasında Myanmar’daki duruma dikkati çekmenin kolay olmadığına işaret eden Bishop, ülkedeki durumu, “Şiddet devam ediyor. Mutabık kalınmış bir ateşkes, barışa giden bir yol, bir siyasi çözüm yok. İnsan hakları ihlalleri cezasız şekilde devam ediyor.” sözleriyle anlattı.

Bishop, “Myanmar için, Rohingya Müslümanları ve diğer azınlıkları da kapsayacak şekilde kapsayıcı, barışçıl ve sürdürülebilir bir gelecek, tüm topluluklar için güvenliği, hesap verebilirliği ve eşitliği garanti altına almalıdır.” dedi.

Ancak ülkede sayısız tarafı müzakere masasına getirecek ortak zemini veya uzlaşma isteğini henüz bulamadıklarını belirten Bishop, “Zaman bizim lehimize değil.” ifadesini kullandı.

“Hayatları korkuyla şekilleniyor”

BM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi de Myanmar’ın yıkıcı bir insani krizle karşı karşıya olduğunu, ülkede 1,6 milyonu komşu ülkelere olmak üzere 5,1 milyon insanın yerinden edildiğini söyledi.

Grandi, ülkede özellikle Rohingya nüfusunun benzersiz şekilde ayrımcılığa uğradığını, haklarından mahrum bırakılarak istismar edildiklerini vurguladı ve “Rohingyalar, keyfi tutuklama ve gözaltı tehdidiyle yaşıyor, sağlık ve eğitim hizmetlerine erişimleri kısıtlanıyor. Özgürce hareket edemiyorlar. Zorunlu çalışmaya tabi tutuluyorlar. Zorla askere alınıyorlar. Hayatları korkuyla şekilleniyor.” dedi.

Rohingyalı göçmenleri kabul eden Bangladeş, Malezya ve Endonezya gibi ülkelere teşekkür eden Grandi, ancak bu ülkelerin göçmenler konusunda sorumlulukları tek başına yüklenemeyeceğini, uluslararası toplum tarafından yardım kuruluşlarının finanse edilmesi gerektiğini dile getirdi.

“Bu konferans, Rohingyalar için bir dönüm noktası olmalı”

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk de “Bugün Myanmar’da, özellikle de Arakan eyaletinde hayat, Rohingya ve diğer azınlıklar için her zamankinden daha kötü ve bu durum uzun bir zulüm tarihinin yeni bir karanlık sayfasını işaret ediyor.” diye konuştu.

Türk, bu BM konferansının, Myanmar’daki adaletsizliğin küresel siyasi gündemin en önemli maddelerinden biri olması gerektiği konusunda net bir mesaj vermesini isteyerek, “Konferans, Rohingyalar için bir dönüm noktası olmalı. Uluslararası toplumun harekete geçmesi ve içinde bulundukları zor duruma kalıcı bir çözüm bulması gerekiyor.” ifadesini kullandı.

Myanmar askerlerinin Rakhine’de sivillere yönelik saldırılara devam ettiğini belirten Türk, aynı zamanda sivil halka yönelik keyfi tutuklama, işkence, mahrumiyet gibi ağır insan hakları ihlallerinin de sürdüğü vurguladı.

Türk, askeri çatışma ve ablukalar nedeniyle ülke nüfusunun neredeyse üçte birinin, yani yaklaşık 15,2 milyon kişinin bu yıl akut gıda güvensizliğiyle karşı karşıya olduğuna dikkati çekti.

Myanmar’da BM Güvenlik Konseyi kararları gereği şiddetin durmasının ilk öncelik olması gerektiğini söyleyen Türk, ülkeye finansal ve insani yardımların yapılması, ülkeden göçlerin önlenmesi ve ağır ihlal ve suiistimaller için sorumluların tam hesap verilebilirliğinin sağlanması gerektiğini vurguladı.

Myanmar’daki askeri darbe

Myanmar ordusu, 2020’deki genel seçimde hile yapıldığı iddialarının ortaya atılması ve ülkede siyasi gerilim yaşanmasının ardından 1 Şubat 2021’de yönetime el koymuştu.

Ordu, ülkenin fiili lideri ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Cii başta olmak üzere pek çok yetkiliyi ve iktidar partisi yöneticisini gözaltına alarak 1 yıllığına olağanüstü hal (OHAL) ilan etmişti. OHAL, süregelen çatışmalar gerekçe gösterilerek uzatılmıştı.

Myanmar Ulusal Demokratik İttifak Ordusu, Budist Arakan Ordusu ve Ta’ang Ulusal Kurtuluş Ordusundan silahlı grupları bünyesinde toplayan “Üç Kardeşler İttifakı”, Myanmar ordusuna karşı silahlı eylemler başlatmıştı.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ofisi Sözcüsü Liz Throssell, Eylül 2024’te yaptığı açıklamada, Myanmar’da askeri darbenin gerçekleştirildiği 2021’den bu yana en az 5 bin 350 sivilin öldürüldüğünü, 3,3 milyondan fazla kişinin yerinden edildiğini söylemişti.

Myanmar’da askeri yönetim, 31 Temmuz’da, yıl sonunda yapılması planlanan genel seçimler öncesinde ülkede 4,5 yıldır süren OHAL’i sona erdirmişti.

Seçim Komisyonu, 18 Ağustos’ta, darbe sonrası ilk genel seçimlerin birinci aşamasının 28 Aralık’ta yapılacağını açıklamıştı.