Gümrüklerde yapay zeka ile işlemler güvenli ve daha hızlı olacak

2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’ndan derlenen bilgiye göre, ihracatın artırılması, toplum ve çevrenin korunması, kaçakçılıkla etkin mücadele edilmesi amacıyla gelecek yıl da uluslararası standartlara uyumlu gümrük politikalarının uygulanmasına devam edilecek.

Şeffaflığın artırılması, bürokrasinin ve maliyetlerin azaltılması, böylelikle gümrük süreçlerinin hızlandırılması için çalışmalar yürütülecek.

Bu doğrultuda gelecek yıl da gümrük alanında ikili, bölgesel ve çok taraflı ticari ve ekonomik ilişkiler ve iş birliklerinin geliştirilmesi hedefleniyor.

Kara gümrük kapılarından 8 ayda 6,8 milyon araç geçti

Güvenilir firmalara gümrük işlemlerinde kolaylık sağlayan yetkilendirilmiş yükümlü uygulaması kapsamında yetki verilen firma sayısı bu yılın eylül ayı itibarıyla 788’e ulaştı. Yerinde gümrükleme yetkisine sahip firma sayısı da bu dönemde ihracatta 71, ithalatta ise 18 oldu.

Yılın 8 ayında kara gümrük kapılarında 6 milyon 836 bin 927 araç giriş-çıkışı gerçekleşirken bu dönemde giriş ve çıkış yapan yolcu sayısı 21 milyon 459 bin 109 olarak belirlendi. Aynı dönemde en çok yolcu 5 milyon 233 bin 685 kişiyle Kapıkule Gümrük Kapısı’ndan geçti.

Modernizasyon çalışmaları devam ediyor

Ticaret Bakanlığı bünyesinde 19 gümrük ve dış ticaret bölge müdürlüğü faaliyet gösterirken ülkede 160’ı faal, 15’i ise faal olmayan 175 gümrük müdürlüğü bulunuyor. Gerekli görülen hizmet binaları ve gümrük kapılarında modernizasyon çalışmaları da sürdürülüyor.

Ayrıca yasa dışı ticareti önlemek ve dışa bağımlılığı azaltmak amacıyla yeni nesil teknolojilerin yerli ve milli imkanlarla üretilmesini sağlayan Milli Araç ve Konteyner Tarama (MİLTAR) Projesi’nin üçüncü faz çalışmalarına devam ediliyor.

Gümrük Birliği’nin güncellenmesi amacıyla Avrupa Birliği kurumları ve üye ülkeler nezdinde ticari sorunların ele alınması ve yeni alanlarda iş birliğinin derinleştirilmesine yönelik çalışmalar gelecek yıl da sürdürülecek. İthalat, ihracat ve transite ilişkin gümrük ve dış ticaret işlemlerinde düzenlenen belgelerin sadeleştirilmesi sağlanacak.

Kağıtsız gümrük uygulamaları geçiş çalışmaları sürecek

Gümrükte Kullanılan Belgelerin Dijitale Dönüşümü Projesi’yle ihracat ve antrepo işlemlerinde kağıtsız uygulamaların kapsamı genişletilecek. Kağıtsız gümrük uygulamalarının ithalat işlemlerinde de kullanılmasına yönelik çalışmalar yapılacak.

Gümrük müdürlüklerince yürütülen beyanname kontrol süreçlerinin iyileştirilmesi ve eşyanın tarife, kıymet ve vergilendirilmesine yönelik idarece yapılan tespitlerdeki doğruluk oranının artırılması amacıyla yapay zeka destekli bir sistem geliştirilecek.

Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri (BİLGE) Sistemi ve diğer elektronik gümrük uygulamaları üzerinden yürütülen gümrük ve lojistik süreçleri, blokzincir, yapay zeka gibi yenilikçi teknolojiler kullanılarak geliştirilecek.

Gümrük hizmetleri yeşil ve dijital dönüşümle uygun bir yapıya kavuşturulacak. Geleneksel modellerle kurgulanan dış ticaret ve gümrük mevzuatı, ikiz dönüşüme uyum doğrultusunda e-ihracatın gereklilikleri de dikkate alınarak revize edilecek.

Basitleştirilmiş gümrük beyanında karekod uygulaması

Küresel e-ticaret pazarında ihracatçılara rekabet gücü sağlamak ve İstanbul’u uluslararası kargo aktarma merkezi yapmak amacıyla Türkiye’de “sipariş karşılama merkezleri” kurulmasına yönelik mevzuat ve bilgi teknolojileri altyapısı oluşturulacak.

İhracatın tüm gümrük ve lojistik süreçlerinin blokzincir altyapısı kullanılarak tek bir ekrandan yönetilip izlenebilmesi amacıyla İhracat Zinciri Projesi devreye alınacak.

MİLTAR kapsamındaki teknolojilerin gümrük kapılarında çeşitlendirilmesine ve yaygınlaştırılmasına devam edilecek.

e-İhracat süreci başta olmak üzere basitleştirilmiş gümrük beyanı sürecinde karekod uygulamasıyla ilgili çalışmalar yürütülecek.