Güneş benzeri patlama ilk kez başka bir yıldızda tespit edildi

Nature dergisinde yayımlanan çalışmada, Dünya’dan yaklaşık 130 ışık yılı uzaklıktaki kırmızı cüce yıldız StKM 1-1262’den 5.3 milyon mil/saat hızla (saniyede 2.400 kilometre) fırlayan dev bir plazma bulutu tespit edildi. Uzmanlar, bu patlamanın Güneş’in ürettiği en güçlü olaylardan on binlerce kat daha şiddetli olduğunu belirtiyor.

Araştırmacılardan Paris Gözlemevinde görevli Cyril Tasse, “Yıldız, son derece manyetize olmuş kaynayan bir plazma kazanı gibi davranıyor. Bu patlama, Güneş’in üretebileceğinin 10 ila 100 bin katı güçte” değerlendirmesinde bulundu.

Gezegen atmosferleri için yok edici etki

Dünya’da kutup ışıklarına neden olan güneş fırtınalarının aksine, bu şiddetteki patlamanın yakın gezegenlerin atmosferini tamamen soyabileceği belirtiliyor. Yıldızın etrafında bilinen bir gezegen bulunmasa da, bilim insanları kırmızı cüce yıldızların çoğunun en az bir gezegene sahip olduğunu hatırlatıyor.

Araştırmaya göre patlama basıncının büyüklüğü, Dünya benzeri bir gezegenin manyetik kalkanını parçalayarak atmosferi uzaya saçabilir. Uzmanlar bu durumun, kırmızı cüce yıldızların çevresindeki yaşanabilir alanların gerçek anlamda yaşama uygun olup olmadığını sorgulattığını ifade ediyor.

Tespit nasıl yapıldı?

Patlamaya ait radyo sinyali, Avrupa’daki LOFAR teleskop ağıyla 10 yıl önce yapılan gökyüzü taramasının verilerinde yeni bir analiz yöntemi kullanılarak keşfedildi. Yıldızdaki sıcak plazmanın hızla dışarı doğru ilerlediğini gösteren tip II radyo patlaması, koronal kütle atımının doğrudan kanıtı olarak değerlendirildi.

Bilim insanları, bu keşfin Güneş benzeri patlamaların dış yıldızlarda da meydana geldiğini doğrulayan en güçlü kanıt olduğunu söylüyor.

Yeni teleskop devreye giriyor

Uzmanlar şimdi küçük yıldızların bu kadar büyük enerjiyi nasıl ürettiğini ve tekrar eden bu patlamaların yakın gezegenlere uzun vadeli etkilerini araştırmayı hedefliyor. 2028’de tamamlanması beklenen Square Kilometre Array teleskopu, benzer olayların tespitinde kritik rol oynayacak.

Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’nden Mark Miesch, “Bu sadece başlangıç. Bu tür olayların ne kadar yaygın olduğunu anlamak, evrende yaşamın koşullarını değerlendirmede belirleyici olacak” dedi.