Hanefi Mezhebinin İmamı: İmam-ı Azam Ebu Hanife

HANEFİ MEZHEBİNİN İMAMI: İMÂM-I ÂZAM EBÛ HANÎFE

DOĞUMU: 80/699 – KÛFE
VEFATI: 150/767 – BAĞDAT

Ebû Hanîfe Nu‘mân b. Sâbit, 699 yılında Kûfe’de doğdu.

Ebû Hanîfe künyesi, yanında kalem/divit (hanîfe) taşıması veya “hanîf” (haktan ayrılmayan) anlamında verildi.

İmâm-ı Âzam ünvanı, ilmî otoritesi, hukukî düşüncede açtığı çığır ve etrafında kümelenen fakihler sebebiyle verildi.

Varlıklı bir ailede yetişen İmâm-ı Âzam geçimini kumaş ticaretiyle sağladı, ilimle meşgul olunca ticareti ortaklarıyla sürdürdü.

Küçük yaşta Kur’ân’ı ezberledi ve kıraati Âsım b. Behdele’den okudu.

Gençliğinde akaid ve cedel (kelâm) ile meşgul oldu, bidatçılarla münazaralar gerçekleştirdi.

Boşanma meselesiyle ilgili bir soruya cevap araması ve Hammâd b. Ebû Süleyman’ın ders halkasına katılmasıyla fıkha yöneldi.

18 yıl hocası Hammâd’ın derslerine devam etti, onun vefatı üzerine 40 yaşlarında ders okutmaya başladı.

Rivayetlerde ictihad seviyesine ulaşan 40 müctehid talebesinin olduğu zikredildi.

Ders halkası bir tür ictihad şûrası gibi çalıştı, meseleler müzakere edilip olgunlaştırıldıktan sonra yazıya geçirildi.

“Bizim kanaatimiz ve ulaşabildiğimiz en güzel görüş budur. Bundan daha iyisini bulan olursa şüphe yok ki doğru olan onun görüşüdür” anlayışıyla ilmî çoğulculuğu teşvik etti.

Onun öncülüğünde teşekkül eden Irak fıkıh ekolü, talebelerinin gayretiyle yayıldı ve Hanefî Mezhebi adını aldı.

150/767 yılında Bağdat’ta vefat etti ve Hayzürân Kabristanı’na defnedildi.

BAZI ESERLERİ

el-Fıkhü’l-ekber
el-Âlim ve’l-müteallim
el-Kasîdetü’n-Nuʿmâniyye
el-Müsned
er-Risâle