İBB’nin metro ihalelerinde 697 milyon liralık kamu zararı iddiası

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturmada 105’i tutuklu, 5’i “müşteki şüpheli” olmak üzere toplam 407 şüpheli hakkında hazırlanan iddianamede, ihalenin iptal edilmesinden sonra firmalar tarafından yatırılan 697 milyon lira tutarındaki geçici teminatın Hazine’ye gelir kaydedilmemesi nedeniyle kamu zararına yol açıldığı belirtildi.

Sürecin 2017’de başlatılan, farklı gerekçelerle iptal edilen ihalelerin ardından yeniden açılan Kirazlı–Halkalı Metro Hattı Projesi’nde yaşandığına işaret edilen iddianamede, ihalenin yapılacağı 26 Eylül 2024’ten bir gün önce İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına yapılan yazılı ihbarda, yaklaşık maliyetin 22,5 milyar lira civarında olduğu bilgisinin sızdırıldığını, ihalenin de bu tutara çok yakın bir bedelle Yapı Merkezi AŞ’ye verileceğinin önceden belirlendiğinin beyan edildiği öne sürüldü.

İddianamede, söz konusu iddiaların ortaya atılmasından bir gün sonra gerçekleştirilen ihalenin, 22 milyar 469 milyon lira + KDV teklif veren “Yapı Merkezi-AKM Yapı-KCT Yol Ortaklığı”nın kazandığı bilgisi yer aldı.

İhalenin 27 Eylül 2024’te Raylı Sistemler Daire Başkanı Ceyhun Avşar tarafından onaylandığı, 7 Ekim 2024’te “rekabetin beklenilen düzeyde gerçekleşmediği” gerekçesiyle idarece iptal edildiği ve firmaların yatırdığı 697 milyon liralık teminatın iade edildiği belirtilen bilirkişi raporuna da iddianamede yer verildi.

Bu iptalin, ihaleyi kazanan Yapı Merkezi AŞ’nin kesinleşmiş SGK borcu nedeniyle gerçekleştiği tespiti bulunan raporda, “Normal şartlarda firma sözleşme imzalayamayacağı için 697 milyon liralık geçici teminatın Hazine’ye gelir kaydedilmesi gerekirken ihalenin iptaliyle bu teminatlar iade edilmiştir.” değerlendirmesinde bulunuldu.

Savcılığın yaptığı değerlendirmede, her ne kadar ihalenin iptalinin gerekçesi olarak yeterli rekabet şartlarının oluşmadığı gösterilmişse de ihalenin pazarlık usulüyle yapılması nedeniyle bunun gerçeği yansıtmadığına işaret edildi.

“Pazarlık usulüyle yapılan ihalede önce ihaleye katılan firmalar belirlenmekte, akabinde ilk ve ikinci turda ayrı ayrı firmalardan teklifleri alınmaktadır.” ifadelerine yer verilen iddianamede, şu değerlendirmeler yer aldı:

“Rekabet şartlarının oluşmadığının düşünülmesi halinde, ihale iptalinin bu aşamalarda gerçekleştirilmesi mümkünken sözleşme aşamasına geçildiğinde Yapı Merkezi isimli firmanın SGK borcunun olduğunun öğrenildiği zaman ihalenin iptal edilmesi, yapılan ihalenin Ekrem İmamoğlu liderliğinde kurulan suç örgütünün kurgusal bir ihale sistemi işlettiğini ve suç örgütünün talimatıyla ihalenin iptal edildiğini ortaya koymaktadır. Çünkü bu durumda yapılan rüşvet anlaşmasına binaen suç örgütü tarafından menfaat elde edilemeyeceği gibi rüşvet anlaşmasına dahil olan firmaların bu işten zarar etmesi nedeniyle gerçekleşen kurgunun ifşa olması da kuvvetle muhtemeldir.”

“İhaleyi alan firmadan yüzde 10 alacağız”

İddianamede, şüphelilerin telefon inceleme tutanaklarına da yer verildi.

İhale Komisyon Başkanı ve İBB Avrupa Yakası Raylı Sistemler Şube Müdürü olan şüpheli Ahmet Önal ile ihale yetkilisi İBB Raylı Sistemler Daire Başkanı Ceyhun Avşar arasında gerçekleşen mesaj kayıtlarında, “İhaleyi alan firmadan yüzde 10 alacağız, çok şeffafız, Fatih Abi bundan yüzde 5 alsa yeter, 10 fazla olur.” şeklinde konuşmaların tespit edildiği de iddianamede yer aldı.

Haliç’te görüşme ve rüşvet anlaşması iddiası

İddianamede, “Kirazlı-Halkalı Metro Hattı Yapım İşi” ihalesi öncesinde, Yapı Merkezi yetkilileri Mustafa Başar Arıoğlu ve Sami Özge Arıoğlu’nun, örgüt yöneticisi Fatih Keleş ile İBB’nin Haliç Sosyal Tesisleri’nde bir araya geldiklerinin HTS baz kayıtlarıyla da tespit edildiği vurgulanarak, burada ihale bedeli üzerinden yüzde 7 ile 10 oranında bir rüşvet payı üzerinde mutabakata varıldığı, ayrıca örgüt yöneticilerinden Adem Soytekin’e ait firmaların da alt yüklenici olarak kullanılmasının kararlaştırıldığı aktarıldı.

Bu anlaşmayla hem “nakdi rüşvet geliri” hem de “alt yüklenicilik üzerinden ilave kazanç” sağlanmasının amaçlandığı belirtilen iddianamede, Yapı Merkezi AŞ yetkililerinin rüşvet ve menfaat iddialarını kabul etmediği, iş ortakları AKM Yapı ve KCT Yol Yapı yetkililerinin yalnızca teminat desteği sağladıklarını belirttiği, İBB bürokratları ve ihale komisyon üyelerinin de sürecin usule uygun olduğunu savunduğu kaydedildi.

İddianamede, suç örgütü lideri şüpheli Ekrem İmamoğlu, örgüt yöneticisi şüpheli Fatih Keleş’in yanı sıra firma yetkilileri ile İBB çalışanlarının “ihaleye fesat karıştırma” ve “rüşvet” suçlarından cezalandırılmaları istendi.

İddianamede ayrıca iptal edilenin ise daha sonra yapılan yeni bir ihalede başka bir firma tarafından kazanıldığının belirlendiği tespitine yer verildi.