Medine’de Mescid-i Kıbleteyn

Mescid-i Kıbleteyn ne anlama gelmektedir?

İlk adı, içinde bulunduğu kabile bölgesinden dolayı Benî Selime Mescidi iken Resûl-i Ekrem’in burada öğle veya ikindi namazını kıldırdığı sırada kıblenin Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’dan Kâbe’ye çevrilmesi üzerine “iki kıbleli mescid” anlamına gelen bugünkü adını almıştır.

Mescid-i Kıbleteyn’in önemi

Resûl-i Ekrem, Mekke döneminde olduğu gibi hicretten sonra da on altı veya on yedi ay Kudüs’e yönelerek namaz kıldı ve Mescid-i Kubâ ile Mescid-i Nebevî’nin mihrapları buraya yönelik olarak yapıldı. Bu süre içinde Hz. Peygamber Kudüs’e yönelerek namaz kılmakla birlikte ilgili âyette de işaret edildiği üzere (Bakara, 2/144) Kâbe’nin kıble olmasını arzulamakta ve bu hususta bir vahiy beklemekteydi. Bu mescidde namaz kıldığı sırada vahiy inmiş ve kıblenin artık Kâbe olduğu bildirilmiştir.

Mescid-i Kıbleteyn’in Tarihi süreci

Ömer b. Abdülazîz, Medine valiliği sırasında Mescid-i Kıbleteyn de dahil olmak üzere Resûl-i Ekrem’in namaz kıldığı bütün mescidleri yenilemiştir. Memlûk Sultanı Kayıtbay zamanında 1488’de Mescid-i Kıbleteyn’in tavanı yenilenmiş, avlusu da bir duvarla çevrilmiştir.
Sonraki dönemlerde Mescid-i Kıbleteyn’in ilk ciddi imarı Kanunî Sultan Süleyman devrinde 1543-44’te gerçekleştirilmiştir. Bu dönemde cami iki kıblesinde de yer alan revaklarla birlikte 425 m2 ’lik bir alanı kaplıyordu ve üzeri daha önce olduğu gibi ahşap bir çatıyla örtülmüştü. Uzun süre Kanûnî döneminde gerçekleşen yenileme dışında herhangi bir değişikliğe uğramayan, etrafında yapıların bulunmadığı, bağ ve bahçeler içerisinde varlığını sürdüren Mescid-i Kıbleteyn XX. yüzyılın başlarında harap bir vaziyette idi. En son 1987’de Suudi hükümeti tarafından genişletilerek yeniden inşa edilen Mescid-i Kıbleteyn’in alanı 3920 m2 ’ye ulaştı. Bu yenileme sırasında Kâbe kıblesine mihrap, Kudüs tarafına ise Bakara sûresinin 144. âyetiyle Türkçe, Farsça, Urduca, İngilizce ve Fransızca meâlinin yazıldığı bir pano konulmuştu. Bu pano daha sonra kaldırılarak Kudüs tarafına bir kapı açılmıştır. Kıble yönündeki iki köşesinde birer minare bulunan caminin üzeri 8,7 m. çapında ve 8,18 m. yüksekliğinde iki kubbe ile örtülü harim kısmının içi modern tarzda süsleme motifleriyle ve Türk hattatı Hasan Çelebi’nin yazdığı celî sülüs ve kûfî hatlarla bezenmiştir.

Mescid-i Kıbleteyn nerededir?

Mescid-i Kıbleteyn, Medine’nin kuzeybatısındaki Vebere harresinde ve Mescid-i Nebevî’nin 5 km. uzağında yer almaktadır.