Süper puf gezegeni, kendi atmosferini uzaya nasıl kaçırıyor?

210 ışık yılı uzakta, yıldızına çok yakın bir yörüngede dönen WASP-107b, gerçekten tuhaf bir dünya. Boyut olarak neredeyse Jüpiter kadar büyük, ama kütlesi Jüpiter’in sadece onda biri. Bu da onu “süper puf” denilen, pamuk şeker gibi aşırı hafif gezegenler sınıfına sokuyor.

JWST’nin gözlemleri, bu “süper puf” gezegenin etrafındaki atmosferin adeta buharlaşıp uzaya süzüldüğünü ortaya koydu. Çıkan helyum gazı bulutu, gezegenin kendisinin çapının tam beş katı büyüklüğünde bir alana yayılmıştı ve yörünge yolunda gezegenin önünden ilerliyordu.

Kaderini değiştiren sıcak yörünge

Normalde, Jüpiter gibi büyük, gazlı gezegenler yıldızlarından çok uzakta oluşur. Bilim insanları, WASP-107b’nin de başlangıçta yıldızından uzakta doğduğunu, ancak sistemdeki başka kuvvetlerin etkisiyle zamanla tehlikeli derecede yakın bir yörüngeye göç ettiğini düşünüyor.

Yıldızına çok yaklaşınca, aşırı sıcaklık yüzünden gezegenin dış katmanları parçalanmaya başladı. JWST gözlemleri bu yıkımın boyutunu doğruladı: Gezegenin atmosfere ait helyum bulutunu, gezegenin kendisi yıldızın önünden geçmeden yaklaşık bir buçuk saat önce gördü. Bu durum, atmosferin gezegenin çekiminden kurtulup resmen firar ettiğini gösteriyor.

Gizemli kimyasal ipuçları

Gezegenin atmosferindeki elementler, göç hikayesini destekliyor. Yüksek oranda Oksijen bulunması, onun yıldıza yakın bir yerde oluşmadığını kanıtlıyor. Ayrıca su, karbon monoksit ve karbondioksit izleri de görüldü.

Ancak bir element şaşkınlık yarattı: Kimyasal hesaplamalara göre atmosferde bolca bulunması gereken Metan gazı yoktu. Araştırmacılar, yıldızın muazzam ısısının gezegenin derinliklerinden metan bakımından fakir gazları yüzeye doğru ittiğini, böylece metanın görünmez kaldığını tahmin ediyor.

Dünya da çok az da olsa atmosfer kaybeder, ancak WASP-107b’deki kaçış durumu çok daha ekstrem. Bilim insanları, bu ilginç dünyayı inceleyerek, yıllar içinde suyunu kaybeden Venüs gibi gezegenlerin atmosferlerinin nasıl yok olduğunu daha iyi anlamayı umuyorlar.