ABD Başkanı Donald Trump’ın açıklamaları piyasaların yönü üzerinde etkili olmaya devam ediyor. Trump’ın özellikle Çin ile “tarife düellosunu” sürdürmesi, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki restleşmenin seyrine ilişkin soru işaretlerini derinleştirirken, artan ticaret savaşı ve resesyon endişeleri güvenli liman varlıklara olan talebi destekliyor.
Analistler, ABD ekonomisinin bu sürecin olumsuz etkilerinden kolayca kurtulmasının mümkün olmadığını söyledi. Tarife belirsizliğinin ABD’de resesyon endişelerini artırdığını ifade eden analistler, bu durumun doların diğer para birimleri karşısında zayıflamasına neden olduğunu bildirdi.
Bu gelişmelerle, geçen hafta Temmuz 2023’ten bu yana ilk defa 100 seviyesinin altını test eden dolar endeksi, 99,014’e kadar gerileyerek Nisan 2022’den bu yana en düşük seviyeyi gördü.
Makroekonomik veri tarafında ise ABD’nin tarife adımlarının ülkede enflasyonist baskıları canlandıracağına dair endişeler sürerken, ABD’de geçen hafta açıklanan veriler enflasyonun hız kesmeye devam ettiğini gösterdi.
Buna göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), martta aylık bazda yüzde 0,1 azalırken, yıllık bazda ise yüzde 2,4 ile beklentilerin altında gerçekleşti. Böylelikle, Mayıs 2020’den bu yana ilk kez TÜFE’de aylık bazda azalış görüldü. Değişken enerji ve gıda fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE de martta aylık yüzde 0,1 ve yıllık 2,8 ile beklentilerin altında arttı.
ABD Çin ticaret savaşının şiddetlenmesi ve doların zayıflaması yatırımcılar güvenli liman “altın”a yöneldi. Altının ons fiyatı cuma günü 3 bin 245,43 dolar ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Altının ons fiyatı haftayı 3 bin 238 dolardan tamamladı. Gümüş fiyatları ise yaşadığı sert düşüşün ardından gelen tepki alımlarıyla birlikte değer kazandı ve haftayı 32,30 dolardan tamamladı.
Platin ve paladyum fiyatları ise hafta boyunca değerli metal piyasasının genel eğilimine benzer şekilde dalgalansa da, ticaret savaşı kaynaklı endişeler ve otomotiv sektörüne yönelik kaygılar fiyatları sınırlayarak bu iki metale yüksek oranlı artışların yansımasını engelledi.
Bu gelişmelerin etkisiyle ons bazında fiyatlar, geçen hafta, gümüşte yüzde 9,1, altında yüzde 6,6, platinde yüzde 2,9, ve paladyumda yüzde 0,3 arttı.
Baz metaller, geçen haftaya tarife gerilimi ve ticaret savaşı endişeleriyle negatif bir seyirle başlamasına rağmen Trump’ın 75’ten fazla ülkenin ABD ile iletişime geçtiğini açıklaması, bu ülkelere yönelik ek tarifelerin 90 gün süreyle durdurulacağını duyurması ve dolar endeksindeki düşüşün etkisiyle çinko hariç pozitif bir seyir izledi.
Baz metallerde tezgah üstü piyasada bu hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 4,1, nikelde yüzde 3, kurşunda yüzde 0,5 ve alüminyumda yüzde 1 artarken, çinkoda yüzde 0,2 azaldı.
Petrol fiyatları, ABD ile Çin arasındaki tarife hamlelerinin küresel enerji talebini azaltacağı kaygısı ve Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+’nın üretimi artırma planı, petrol fiyatları üzerindeki baskıyı artırdı.
Haftanın son işlem gününde Brent petrolün varil fiyatı, uluslararası piyasalarda 58,22 dolara kadar gerileyerek, Şubat 2021’den bu yana en düşük seviyesini gördü. Bununla birlikte, küresel enerji talebindeki azalış beklentisi, doğal gaz fiyatlarına da yansıyarak fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturdu.
Bu gelişmelerle bu hafta Brent petrolün varil fiyatı yüzde 2,3 azalırken, New York Ticaret Borsası’nda işlem gören doğal gazın İngiliz termal birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 7,7 değer kaybetti.
Tarım emtia fiyatları, geçen hafta küresel ekonomik belirsizlikler, kötü hava koşulları ve düşen dolar endeksinin etkisiyle karışık bir seyir izledi. Buğday fiyatları, Rusya’da yaşanan şiddetli dolu ve don olayları nedeniyle yükseliş eğilimine girdi. Karadeniz bölgesindeki kuraklık beklentisi ve Batı Avustralya’da ekim alanlarının yüzde 9 daralacağına yönelik haber akışı da arz riski endişelerini artırarak fiyatları destekledi.
Mısır fiyatları, zayıflayan dolar ve güçlü taleple değer kazandı. ABD’nin 55 milyon metrik ton (MMT) seviyesindeki ihracat taahhüdü hedefinin yüzde 85’ine ulaşması, yatırımcıların mısır vadeli işlemlerdeki net kısa pozisyonlarını azaltmasına neden oldu. Ayrıca, Brezilya ve Arjantin’in üretim tahminleri de fiyat artışını destekledi.
Soya fasulyesi fiyatları, bilinmeyen bir bölgeye yapılan 121 bin metrik tonluk özel ihracat satışıyla destek buldu. Çin’in ek tarifelerine rağmen ABD sevkiyatlarının sabit kalması da yükselişi destekledi. Bu gelişmelerle, bu hafta Chicago Ticaret Borsası’nda kile başına fiyatlar soya fasulyesinde ve mısırda yüzde 7,8, pirinçte yüzde 3,3 ve buğdayda yüzde 4,8 arttı.
Öte yandan, kahve ve kakao fiyatları, ABD’nin Vietnam ve Batı Afrika’ya uyguladığı yüksek ithalat vergilerine ilişkin endişelerin, ek vergiler kaldırılmış olsa da devam etmesi nedeniyle değer kaybetti. Bu durum, ihracatçılar açısından pazar daralması riskini artırarak fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturdu.
Şeker fiyatları ise artan küresel arz beklentileri ve petrol fiyatlarındaki gerileme nedeniyle değer kaybetti.
Bu gelişmelerle ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’te libre bazında fiyatlar, şekerde yüzde 5,4 ve kahvede yüzde 2,8 azalırken, pamukta yüzde 5,8 yükseldi. Kakaonun ton başına fiyatı ise arz endişeleriyle haftayı yüzde 1,5 azalışla tamamladı.
