TİHEK’ten İBB’ye ‘erişilebilirlik’ cezası

Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’ndan (TİHEK) yapılan açıklamaya göre kurum, görme engelli bir vatandaşın M9 Metro Hattı’nda sesli anons sisteminin erişilebilirlik standartlarına uygun olmaması nedeniyle toplu taşıma hizmetinden eşit biçimde yararlanamadığı yönündeki şikayetini inceledi.

Başvuruda, bazı vagonlarda sesli anonsun hiç yapılmadığı, bazı vagonlarda ise ses seviyesinin çok düşük olduğu, bu durumun görme engelliler açısından erişilebilirlik standartlarına aykırı olduğu ve engellilik temelinde ayrımcılık oluşturduğu ileri sürüldü.

İBB iştiraki Metro İstanbul A.Ş’nin savunmasında, trenlerde kullanılan yolcu bilgilendirme sisteminin teknolojik ömrünü doldurduğu, yedek parça üretiminin sona erdiği, bu nedenle revizyon gerektiği ancak manuel anonslarla bilgilendirme yapıldığı ifade edildi.

TİHEK tarafından yapılan inceleme sürecinde, İstanbul Valiliği Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü bünyesinde bulunan Erişilebilirlik İzleme ve Değerlendirme Komisyonundan alınan 18 Eylül 2025 tarihli raporla M9 hattında güzergah, durak, kalkış ve varış bilgilerine ilişkin sesli anonsların yapılmadığı belirlendi.

Bu kapsamda TİHEK, İBB’nin metro hattındaki yolcu bilgilendirme sistemlerini erişilebilir hale getirmemesinin engellilik temelinde ayrımcılık teşkil ettiğine hükmetti.

İhlalin etkisi, sonuçlarının ağırlığı ve muhatabın ekonomik durumu dikkate alınarak, İBB hakkında üst sınırdan 204 bin 285 lira idari para cezası uygulanmasına oy birliğiyle karar verildi.

Kurul kararında, erişilebilirliğin yalnızca teknik bir konu değil, temel bir insan hakkı olduğu, kamu hizmetlerinden engelli bireylerin herkesle eşit şekilde yararlanmasını sağlamanın devletin pozitif yükümlülüğü olduğu vurgulandı.