Yapay zeka ‘ikiziniz’ yakında ruh sağlığınızı test edip tedavi edebilir

Uçak arızalarını önceden tahmin etmekten fabrikaların verimliliğini artırmaya, araçların sürücü verilerine göre kendini geliştirmesine kadar pek çok alanda kullanılan dijital ikizler, artık insan beynine ve ruh sağlığına da uygulanmaya başlıyor.

Kalpten beyne uzanan teknoloji

Tıpta “dijital kalp ikizleri” sayesinde doktorlar, hastanın kalbini sanal ortamda simüle ederek ritim bozukluklarına veya tedavilere nasıl tepki vereceğini önceden görebiliyor. Bu yaklaşım, riski azaltan kişiselleştirilmiş tedavi dönemini başlattı.

Uzmanlara göre benzer bir modelin beyin için de uygulanması, bilişsel ve ruhsal bozuklukların erken teşhisinde çığır açabilir. Depresyon, anksiyete, demans ve yaşa bağlı bilişsel gerileme gibi sorunlar, yapay zekâ destekli dijital beyin ikizleriyle çok daha erken tespit edilebilecek.

Herkesin kendi ‘bilişsel ikizi’ olacak

Duke, Columbia ve Nebrija Üniversiteleri’nden araştırmacılar ile CogniFit şirketinin geliştirdiği yeni sistem, bireyin beyin aktivitelerini, davranışlarını, alışkanlıklarını ve duygusal tepkilerini bir araya getiriyor. Bu verilerle oluşturulan “bilişsel dijital ikizler”, yapay zekâ sayesinde sürekli öğreniyor ve kendini güncelliyor.

Bilim insanları, herkesin gelecekte kendi bilişsel ikizine sahip olabileceğini ve bu modelin hafıza ya da dikkat süresinin nasıl değişeceğini önceden tahmin ederek kişiye özel zihinsel egzersizler önerebileceğini öngörüyor.

Akıllı cihazlarla kişisel takip

Akıllı saatler, uyku ve aktivite ölçerler gibi cihazlardan gelen kalp atışı, uyku kalitesi ve stres verileri, dijital ikizi sürekli besleyerek kişinin fiziksel ve zihinsel durumuna göre önerilerde bulunabilecek.

Yapay zekâ bu süreçte bir “orkestra şefi” gibi davranacak; farklı kaynaklardan gelen verileri birleştirip kişinin ihtiyaçlarını önceden tahmin edecek.

Yeni dönem: Kişiselleştirilmiş beyin eğitimi

Günümüzdeki “beyin egzersizi oyunları” eğlenceli olsa da etkileri sınırlı. Oysa bilişsel dijital ikizler, sağlık profesyonellerinin gözetiminde ve bilimsel verilerle desteklenen dinamik bir sistem sunuyor. Bu model, herkese aynı çözümleri sunan klasik yaklaşımlardan tamamen kişiselleştirilmiş önleyici tıbba geçiş anlamına geliyor.

Gizlilik ve etik sınavı

Bu teknolojinin yaygınlaşmasıyla birlikte veri gizliliği, algoritmaların şeffaflığı ve yaşlı bireylerin dijital uçurum nedeniyle dışlanmaması gibi etik sorunlar da gündeme geliyor.

Yine de uzmanlara göre potansiyel faydalar çok büyük. Yapılan kapsamlı bir analiz, teknoloji destekli zihinsel egzersizlerin hem normal hem de hastalık kaynaklı bilişsel gerilemeyi yavaşlattığını ortaya koydu.

Tıpta ve bilişsel bilimde yeni bir çağ başlatan dijital ikizler, birkaç yıl içinde cep telefonları kadar hayatın doğal bir parçası olabilir. Yakın gelecekte hepimizin zihinsel sağlığını takip eden bir “dijital ikiz”e sahip olması artık bilim kurgu değil, gerçek bir olasılık olarak görülüyor.